Nuôi dưỡng bé sinh non

Sinh non là trường hợp sinh bé thiếu tháng (có tuổi thai dưới 37 tuần). Hiện nay dù đã có nhiều tiến bộ về mặt y học, nhưng tỷ lệ sinh non trên thế giới vẫn còn dao động 6-9%.

Theo PGS. TS. BS Ngô Minh Xuân (Trưởng khoa Sơ sinh, Bệnh viện Từ Dũ TP HCM), với bé sơ sinh sinh non, gia đình cần đặc biệt quan tâm đến việc chuẩn bị cho bé một môi trường sống sạch sẽ, ấm áp và an toàn. Người chăm sóc bé cần phải rửa tay sạch sẽ trước và sau khi chăm sóc bé. Nên hạn chế số người thăm bé cũng như số người tiếp xúc khi không cần thiết (đặc biệt khi họ đang có bệnh cảm, cúm, ho hay các bệnh lây nhiễm khác…).

Bảo đảm nhiệt độ môi trường luôn ấm áp: Một trong những ưu tiên hàng đầu của quá trình chăm sóc bé sinh thiếu tháng là luôn đảm bảo bé được ở trong môi trường có nhiệt độ thích hợp. Nhiệt độ cơ thể bé giảm sẽ dễ dẫn đến rối loạn chuyển hóa, rối loạn hô hấp, thiếu oxy lên não và nguy cơ xuất huyết não cao hơn.

Để biết bé có thể thích nghi với môi trường hay không, phụ huynh có thể đo thân nhiệt cho bé. Nhiệt độ của bé luôn ở khoảng 37ºC là thích hợp nhất. Cần giữ ấm cho bé, tránh để bé bị nhiễm lạnh bằng cách mặc quần áo đủ ấm và khi tắm hoặc chăm sóc cơ thể bé (như thay băng rốn…) cần tiến hành nhanh và làm trong phòng kín gió. Nếu phụ huynh ủ ấm cơ thể bé bằng cách chườm túi nước nóng (hoặc chai nước) thì cần phải hết sức thận trọng để tránh tình trạng nhiệt độ quá nóng, làm bé sốt (hay nước đổ ra ngoài) sẽ làm bỏng da của bé.

Bên cạnh đó, phụ huynh có thể giúp bé giữ được thân nhiệt bằng cách ấp bé theo phương pháp Kangaroo. Đây là phương pháp nuôi bé non tháng rất hiệu quả, ít tốn kém, được áp dụng trên phạm vi toàn thế giới. Nhờ vào thân nhiệt của người lớn, bé sẽ được ủ ấm thích hợp nhất. Bé được nằm đúng tư thế Kangaroo sẽ phòng ngừa được cơn ngưng thở, tránh trào ngược, ọc sữa, sặc, tỷ lệ bé bị nhiễm khuẩn ít hơn… Từ đó, bé có quá trình phát triển thể chất, tâm sinh lý tốt hơn.

Hơn thế nữa, người ấp bé, khi đã được huấn luyện sẽ có khả năng phát hiện được những bất thường của bé sớm hơn. Nên theo dõi thân nhiệt hàng ngày và đo thân nhiệt khi bé bị sốt hay hạ thân nhiệt. Tránh để nhiệt độ quá thấp khi dùng máy điều hòa nhiệt độ.

Hô hấp và hệ tuần hoàn: Do sinh thiếu tháng nên chức năng hô hấp của bé chưa phát triển như bé sinh đủ tháng. Vì vậy, bé sinh thiếu tháng thường thở nông (yếu), thậm chí có lúc còn thiếu oxy. Biểu hiện thường thấy là bé bị tím tái quanh miệng, tím các đầu ngón tay và ngón chân.

Khi còn là bào thai, tim của bé đã đập 120 - 160 lần/phút. Dù có sự phát triển tương đối như nhịp tim đập rõ nhưng do trung tâm vận mạch còn non yếu, thành mạch của bé sẽ dễ vỡ, gây chảy máu… nếu có chấn thương, dù chỉ là chấn thương nhẹ.

Theo dõi màu da: bé có thể bị vàng da (một bệnh rất nguy hiểm cho bé sơ sinh), nhất là bé non tháng. Nếu thấy da bé vàng hơn (bú ít, lừ đừ) thì cần đưa bé đến bác sĩ ngay. Cần lưu ý, bé non tháng dễ bị nhiễm trùng da, nhiễm trùng rốn, xuất huyết ngoài da, dễ bị hăm lở, đẹn miệng...

Hệ tiêu hóa: Do phản xạ bú (nuốt) của bé còn yếu và dạ dày chưa phát triển, men tiêu hóa chưa hoạt động nên chế độ dinh dưỡng cho bé cần đảm bảo vô trùng tuyệt đối. Nếu không thận trọng, vi trùng có thể xâm nhập vào đường ruột làm tổn thương niêm mạc dạ dày, ảnh hưởng đến quá trình hấp thu thức ăn, khiến bé bị nhiễm trùng, nặng hơn có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết.

Cần chú ý xem bé có bị trướng bụng (tiêu chảy, tiêu ra máu hay ói mửa) để báo cho bác sĩ khi cần.

Dinh dưỡng cho bé: Với bé sinh thiếu tháng, được bú sữa mẹ không chỉ giúp bé phát triển tốt về thể chất mà còn hoàn thiện hơn về tinh thần. Nếu có thể, sau khi sinh 30 phút, bà mẹ nên cho bé bú sữa non ngay để tận dụng nguồn dinh dưỡng cao và quý giá này. Sữa non giàu năng lượng giúp bé mới ra đời chống được đói rét. Với hàm lượng vitamin A trong sữa non cao, bé sẽ được cung cấp đủ vitamin A dự trữ tại gan, hỗ trợ sự phát triển và tăng cân nhanh. Sữa non cũng giàu chất diệt khuẩn giúp bé chống lại các bệnh nhiễm trùng. Bên cạnh đó, sữa non còn chứa ít canxi, phốtpho phù hợp với thận của bé mới sinh.

Lượng sữa cần thiết tùy thuộc vào cân nặng bé, khả năng tiêu hóa của bé. Việc theo dõi phản xạ bú, cân nặng bé, số lần đi tiểu là cách để biết bé có bú đủ sữa hay không, kịp thời thông báo cho bác sĩ hoặc nhân viên y tế.

Nếu bé chưa tự bú mẹ được thì mẹ nên vắt sữa ra bình để đút cho bé bằng thìa nhỏ.

Trong trường hợp người mẹ mất sữa (hay có bệnh lý đặc biệt mà không thể cho bé bú sữa mẹ) thì nên chọn loại sữa thích hợp dành cho bé non tháng để giúp bé có thể tiêu hóa và phát triển tốt hơn.

Cho bé bú theo nhu cầu. Tuy nhiên, có một số bé sẽ ngủ dài hơn ba giờ thì mẹ cần đánh thức bé dậy cho bé bú để đảm bảo dinh dưỡng cho bé. Chế độ dinh dưỡng của bé chỉ đạt khi bé tăng 20-30g/ngày và duy trì đủ số lượng sữa bú cũng như số cữ.

Theo Thiên Ý
Phunuonline