"Cứt trâu" ở bé

Cứt trâu là một hiện tượng bình thường và vô hại (có thể xảy ra ở 50% trường hợp bé nhũ nhi). Tình trạng này được biểu hiện đặc trưng bởi nhiều gàu tích tụ và đóng vảy trên da đầu giống như trong bệnh viêm da tiết bã. Trong một số hiếm trường hợp, cứt trâu có thể lan đến những vùng da khác của bé.

Nguyên nhân

Các chuyên gia chưa tìm được nguyên nhân trực tiếp gây ra hiện tượng cứt trâu. Tuy nhiên, cứt trâu không phải do nhiễm trùng, dị ứng hoặc vệ sinh kém. Thông thường, cứt trâu sẽ tự khỏi mà không cần điều trị gì sau 1 hoặc 2 năm.

Theo bác sĩ Minh Tuấn (Bệnh viện Nhi đồng 1), một trong những nguyên nhân được đề cập đến nhiều nhất của cứt trâu là do tình trạng những tuyến nhờn của các nang lông hoạt động quá mức. Khi các chất nhờn được tạo ra quá nhiều sẽ kết dính các tế bào da chết và không cho các tế bào này bong tróc. Nó cũng có thể kích thích sự phát triển của một loại nấm trên da bé. Loại nấm này có tên Pityrosporum Ovale sống nhờ vào chất nhờn và các tế bào da chết và có thể gây ra triệu chứng khó chịu cho bé do da bị kích thích và đỏ.

Một số nguyên nhân tăng tiết chất nhờn:

- Nội tiết tố của mẹ vẫn còn lưu hành trong máu của bé.

- Hệ tiêu hóa ở bé chưa trưởng thành, không có khả năng hấp thu đủ biotin, các vitamin thiết yếu và muối khoáng hiệu quả.

- Gội đầu không thường xuyên cho con làm tích tụ chất nhờn và gia tăng các vi khuẩn.

Hầu hết các trường hợp là nhẹ nhưng cần chú ý xem bé có bị hăm hay sưng phồng trên da đầu không. Nếu các chỗ sưng phồng trên da đầu bất thường hơn so với các vảy da thông thường, đó có thể là dấu hiệu của nấm da đầu.

Triệu chứng

- Những mảng vảy đóng trên da đầu.

- Vài vùng da bị đỏ.

- Da bóng nhờn và đóng vảy nứt nẻ.

- Bé quấy khóc hoặc dễ bị kích động.

- Có thể nổi ban gần tai và lông mày.

Điều trị

Không nên dùng bất kỳ loại hóa chất mạnh nào như các loại dầu gội trị gàu hoặc các biện pháp điều trị mạnh tay áp dụng cho bé, trừ khi nó thật sự cần thiết. Trong hầu hết trường hợp, triệu chứng sẽ giảm với những biện pháp sau đây:

- Rửa da đầu cho con thường xuyên hơn để loại bỏ sự tích tụ các chất nhờn.

- Sử dụng dầu gội dành cho bé hoặc có thể thử dùng dầu gội có chứa Biotin.

- Bôi những loại dầu như vaseline buổi tối trước khi bé ngủ. Vaseline sẽ làm mềm các vảy da đầu lúc ngủ và bạn có thể chải đầu cho chúng bong ra vào sáng hôm sau.

- Nếu các vảy da đầu vẫn không bớt, thử bôi một số loại dầu tự nhiên như dầu olive lên da đầu bé. Chờ khoảng 15-30 phút cho để cho dầu làm mềm các vảy rồi chải cho chúng bong đi bằng loại bàn chải mềm. Cần chú ý rửa sạch da đầu không để còn chất dầu sau đó, bởi vì Pityrosporum Ovale sẽ sống và sinh sôi trên da đầu nhiều dầu.

Bé càng lớn cứt trâu càng ít đi, đến 2-3 tuổi có thể hết hẳn. Trường hợp cứt trâu đóng thành từng tảng dày bết vào chân tóc, khi bóc lên thấy da đầu ở đó hơi đỏ ướt làm bé ngứa ngáy, phải gãi đầu dễ dẫn tới biến chứng nhiễm khuẩn nung mủ (chốc đầu), nổi đinh nhọt ở da đầu... Trường hợp này cần phải dùng thuốc như sau: vài ngày một lần bôi ít dầu parafin lên da đầu (để vài tiếng) cho cứt trâu bở ra, sau đó gội bằng nước chanh loãng.

Làm như vậy 3-5 lần lớp cứt trâu sẽ mỏng dần. Có thể bôi một số thuốc kem, mỡ như acid salicylic 2%, chlorocid 1%, erythromycin 1%, diprosalic, kết hợp gội đầu bằng nước chanh, bồ kết loãng, nước lá chè tươi. Khi gội hết sức nhẹ nhàng, tránh cào vò mạnh có thể làm da đầu bé sây sát sẽ biến chứng thành nung mủ, chốc lở, mụn nhọt...

Nếu đã thành biến chứng chốc đầu, đinh nhọt nhất thiết phải đi khám ở thầy thuốc chuyên khoa để được hướng dẫn điều trị thích hợp.

Ngọc Huê (tổng hợp)