2 bệnh do virus thường gặp ở bé

Tiêu chảy do virus rota hay sốt virus khá phổ biến ở các bé trong giai đoạn giao mùa.

1. Sốt virus

Các dấu hiệu nhận biết khi bé bị sốt virus:

Sốt cao: Bé sốt tới 39°C, thậm chí 40°C.

Viêm đường hô hấp: Như ho, chảy nước mũi, hắt hơi, họng đỏ...

Rối loạn tiêu hóa: Bé tiêu phân lỏng.

Viêm hạch: Đặc biệt là các hạch vùng đầu, mặt, cổ thường sưng to, đau có thể nhìn hoặc sờ thấy.

Phát ban: Thường xuất hiện 2-3 ngày sau khi sốt, khi xuất hiện ban thì sẽ đỡ sốt.

Viêm kết mạc mắt: Mắt đỏ, có dử, chảy nước mắt.

Nôn: Có thể bé nôn nhiều lần nhưng thường xuất hiện sau khi ăn.

Xử trí và phòng ngừa sốt do virus ở bé: Đối với các bệnh do virus gây ra hầu hết chưa có thuốc đặc hiệu, chủ yếu là điều trị triệu chứng, đối với sốt virus ở bé cũng vậy. Do đó các biện pháp thường áp dụng là:

Hạ sốt: Thường dùng paracetamol liều 10mg/kg, 6 tiếng/lần.

Chườm mát cho bé bằng khăn mát, lau khô mồ hôi, để bé nằm nơi thoáng mát, mặc quần áo mỏng.

Bù nước và điện giải: Khi sốt cao có thể gây ra tình trạng mất nước, rối loạn cân bằng điện giải trong cơ thể. Nên dùng các thuốc có tác dụng bù lượng nước mất qua da và điện giải do sốt như oresol, cháo muối nấu loãng…

Chống bội nhiễm:Vệ sinh sạch sẽ cho bé, nhỏ mắt, mũi bằng natriclorid 0,9%.

Dinh dưỡng: Cho bé ăn lỏng, dễ tiêu, giàu chất dinh dưỡng.

Vệ sinh: Vệ sinh cơ thể cho bé sạch sẽ, tắm bằng nước ấm trong phòng kín.

Chú ý: Phải đưa bé đến khám ngay tại trung tâm y tế khi có các dấu hiệu sau: khi bé sốt cao trên 38,5^oC, đặc biệt là trên 39^oC mà dùng thuốc hạ sốt không đáp ứng. Lơ mơ, li bì, ngủ nhiều, xuất hiện co giật, đau đầu liên tục và tăng dần, buồn nôn, nôn khan nhiều lần, sốt kéo dài trên 5 ngày.

Sốt virus rất dễ gây thành dịch nên khi bé bị nhiễm bệnh cần cách ly với bé khác.

Tiêu chảy cấp do virus rota

Virus rota gây bệnh tiêu chảy cấp thường gặp nhất trong mùa đông, chủ yếu lây lan qua đường phân - miệng. Tiêu chảy cấp dễ lây lan vì lượng virus thải ra trong phân rất lớn; hơn nữa virus rota lại sống được trong môi trường tự nhiên như trên các bề mặt tiếp xúc của đồ chơi, mặt bàn ghế, trong nước và trên da...

Triệu chứng: Bé mắc bệnh tiêu chảy do virus rota thường bị nôn; sau đó, sốt vừa phải. Bé nôn rất nhiều vào ngày đầu và giảm bớt khi bắt đầu đi tiêu lỏng. Phân lúc đó sẽ toàn nước, có thể có màu xanh, đờm nhớt nhưng không có máu. 

Do bị nôn và đi tiêu lỏng nhiều (có thể đi tiêu phân lỏng hơn 20 lần trong ngày) nên bé rất dễ bị mất nước. 

Đa số bé sẽ hết tiêu chảy sau 4-8 ngày. Tuy nhiên vẫn có bé kéo dài tiêu lỏng đến hai tuần dù đã chơi và ăn trở lại.

Lứa tuổi dễ mắc bệnh: Mọi lứa tuổi đều có thể nhiễm rotavirus. Tuy nhiên, bệnh thường xảy ra ở bé từ 6 tháng đến 2 tuổi. Khi mắc bệnh lần đầu, bé thường bị rất nặng và nhẹ dần ở các lần sau. Trong 5 năm đầu đời, rất nhiều bé bị nhiễm virus này.

Điều trị và chăm sóc: Bù nước là phương pháp điều trị cơ bản cho bé mắc bệnh tiêu chảy. Trong đó, bù nước bằng đường miệng vẫn là biện pháp an toàn và hiệu quả nhất (vì truyền dịch thì bé phải nhập viện và có nguy cơ shock do truyền dịch).

Tiêu chảy do virus rota thường gây nôn, vì vậy việc điều trị cho bé gặp khó khăn hơn các loại bệnh tiêu chảy khác. Di chứng thường gặp sau thời gian mắc bệnh là bị suy dinh dưỡng. Vì vậy, khi con nôn, mẹ cần bình tĩnh và kiên trì cho bé uống nước, ăn các thức ăn loãng, chia làm nhiều bữa nhỏ trong ngày. 

Tuy nhiên, trước khi cho bé ăn, uống, cần thay đồ mới, lau sạch các vết bẩn cho bé vì những vết bẩn bám trên người, quần áo cũng có thể làm bé ngửi thấy mùi, nôn tiếp. Cho bé nằm đầu cao (hoặc ngồi); sau đó, đút từng thìa tránh cho con bị nôn. Nếu bé vẫn tiếp tục nôn thì đút chậm hơn. Sau khi bé khỏi bệnh, cha mẹ nên cho bé ăn thêm bữa để bé tăng cân và phát triển đầy đủ.

Trường hợp cần nhập viện: Nếu tiêu chảy kéo dài trên 2 ngày chưa thuyên giảm thì cần đưa con đến bệnh viện khám ngay để tìm nguyên nhân và có biện pháp xử trí kịp thời. 

Ngoài ra, khi thấy con có một trong những biểu hiện như phân có lẫn máu, khi sờ nắn bụng thấy đau (bé khóc), nôn nhiều, không thể cho bé ăn uống được; hoặc khi bé đã có dấu hiệu mất nước nặng như da nhăn, mắt lõm, đi tiểu rất ít, thóp lõm, khóc không có nước mắt) cũng cần cho bé đến ngay bệnh viện.

Phòng ngừa: Theo các nhà chuyên môn, biện pháp hữu hiệu nhất để phòng ngừa bệnh tiêu chảy cấp do virus rota là cho bé uống vaccine. Đây là vaccine loại uống, dùng cho các bé hơn 6 tháng tuổi.

Bệnh tiêu chảy do nhiều nguyên nhân; do vậy, uống vaccine chỉ phòng được virus rota nhưng bé vẫn có thể mắc các bệnh tiêu chảy do các nguyên nhân khác. Vì vậy, dù bé đã được uống loại vaccine này, cha mẹ vẫn cần tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh cho con (ăn chín, uống sôi, rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh...); riêng người lớn cần duy trì thói quen rửa tay trước khi chế biến món ăn cho con.

Phương Thảo (tổng hợp)