Để bé khỏe mạnh mùa đông

Mùa đông được coi là mùa cúm; vì thế, việc giữ gìn sức khỏe cho bé trong mùa đông cũng cần được lưu ý.

Lưu ý cho bé ra ngoài

Đưa bé ra ngoài hít thở không khí trong lành (cho dù là mùa lạnh) thực sự có ích cho bé. Bé không chỉ được tăng miễn dịch tự nhiên mà còn ngủ tốt hơn, tăng cảm giác ngon miệng, cải thiện tâm trạng.

Tuy nhiên với những bé mới sinh (nhất là bé sơ sinh nhẹ cân) thì mẹ không nên đưa con ra ngoài khi nhiệt độ ngoài trời xuống dưới 15°C. Khi trời mưa phùn, gió mùa hoặc khi bé bị sốt, mẹ cũng không nên cho bé ra ngoài bởi bé dễ mắc bệnh hô hấp khi trời lạnh quá hoặc do không khí ẩm ướt. Tốt nhất chỉ nên cho bé ra ngoài trời khi trời không quá lạnh và không khí khô ấm.

Nếu thời tiết bất lợi kéo dài nhiều ngày, mẹ không nên để bé suốt ngày nằm trong căn phòng đóng cửa im ỉm. Nên bế bé lại gần cửa sổ mở để bé có thể tận hưởng vài phút không khí trong lành. Có thể kê một cái ghế cạnh cửa sổ để mẹ cho bé bú hoặc hai mẹ con ngồi chơi ngoài hiên nhà khuất gió.

Những lưu ý khi đưa bé ra ngoài trong mùa lạnh:

Thời điểm lý tưởng: Vào mùa đông, thời gian tốt nhất để đưa bé ra ngoài là buổi sáng muộn hoặc lúc xế chiều. Không chọn lúc sáng sớm hoặc chiều tối, bởi lúc đó nhiệt độ bên ngoài khá lạnh. Ngoài ra, có thể cho bé nằm trên xe đẩy, đi dạo ở nơi nhiều cây xanh trước (hoặc sau) bữa ăn trưa. Đừng lo lắng nếu em bé của mẹ ngủ thiếp trên xe đẩy, bởi bé vẫn nhận được không khí trong lành.

Thời lượng đi dạo: Các chuyên gia khuyến cáo không nên đưa bé ra ngoài dạo chơi quá 30 phút trong những ngày đầu tiên. Bé có trọng lượng từ 4,5kg trở lên có thể đi dạo lâu hơn một chút.

Luôn cho bé nằm trong xe đẩy: Bên cạnh mặc quần áo đủ ấm thì cho bé nằm trong xe đẩy cũng giúp bé tránh gió lạnh. Nếu mẹ phải dừng lại một thời gian, nên kéo miếng che trên mui xe đẩy để bảo vệ bé trước thời tiết lạnh.

Đừng quên mũ, tất chân và bao tay cho bé: Đầu là khu vực mà nhiệt thoát ra nhiều nhất ở bé. Do đó, tuyệt đối không để bé đầu trần ra ngoài trời lạnh.

Tắm nắng: Bé cần vitamin D từ ánh sáng mặt trời để xương mạnh khỏe. Nghiên cứu gần đây còn chứng minh rằng, vitamin D từ mặt trời còn giúp bé duy trì hệ miễn dịch mạnh khỏe. 

Và mùa đông, không phải ngày nào cũng có nắng ấm. Do đó, tranh thủ những ngày có nắng, mẹ nên cho bé tắm nắng. Thời điểm lý tưởng để tắm nắng vẫn là buổi sáng có nắng và chiều muộn (không nên coi thường nắng mùa đông vì vào lúc trưa, ánh nắng vẫn đầy những tia cực tím gây hại). Ngoài ra, cũng nên tăng cường các thực phẩm chứa vitamin D cho bé.

Những lời khuyên khác để bé khỏe mạnh

- Cho con bú mẹ (đặc biệt là sữa mẹ được sản xuất trong vài ngày đầu tiên, gọi là sữa non) là "vaccine" tốt nhất cho bé. Nên kéo dài thời gian cho con bú cho đến khi thời tiết ấm áp hơn, nếu có thể. Không chọn lúc trời lạnh là thời điểm cai sữa cho bé

- Mặc cho bé thoải mái và dễ chịu: Trừ khi phải ra ngoài lúc gió lạnh, còn khi ở nhà, mẹ nên chọn cho bé những trang phục thoải mái và dễ chịu nhất. Đừng quên mũ, khăn và găn tay cho bé nếu phải ra ngoài khi trời gió (bé có thể mất đến 50% nhiệt độ cơ thể do thoát nhiệt ở đầu). Mẹ có thể cảm thấy ấm hơn bé nhà mẹ nếu mẹ phải bế con hoặc đẩy xe cho bé.

- Giữ bé khô ráo: Thời tiết mùa đông thường kéo theo mưa phùn ẩm ướt. Do đó, nên chọn cho bé những chiếc áo khoác, mũ không thấm nước. Nếu bé bị dính nước mưa, cần thay quần áo cho bé thật nhanh. Bao bọc bé sau đó để bé ấm và cung cấp cho bé một đồ uống ấm nếu bé vừa bị lạnh và bị ướt.

- Giữ tay sạch sẽ: Bé cần được rửa tay thường xuyên ngay cả khi trời lạnh. Bởi vì bàn tay là nơi chứa nhiều virus gây bệnh. Ngoài ra, cha mẹ và người thân trong nhà cũng nên duy trì thói quen rửa tay bằng nước ấm và xà phòng để tránh lây nhiễm virus cho bé.

- Ăn uống tốt: Dinh dưỡng với bé rất quan trọng dù bất kỳ thời điểm nào nhưng vào mùa đông, cơ thể bé cần nhiều vitamin hơn. Hãy nhớ cho bé ăn mỗi ngày với rau xanh và hoa quả, hạn chế đồ ăn béo. Rau theo mùa lạnh là tốt hơn cả, ví dụ như cải bắp, bí ngô, carrot... vì chúng có nhiều vitamin bé cần.

- Uống đủ nước: Nhiều cha mẹ chỉ chú ý đến chế độ nước cho bé vào mùa hè mà quên mất, mùa đông, bé cũng rất cần uống đủ nước. Với những bé phải nằm quạt (đèn) sưởi hoặc điều hòa thì khả năng mất nước càng lớn.

- Ngủ ngon và thư giãn: Hệ miễn dịch của bé cần được nghỉ ngơi để khôi phục chức năng tốt nhất. Mệt mỏi sẽ khiến bé có nguy cơ cao hơn với bệnh nhiễm trùng. Cố gắng cho bé ngủ đủ giấc, tránh xem truyền hình trước giờ đi ngủ. Ngoài ra, cũng nên cho bé có những hình thức thư giãn mỗi ngày (hoặc mỗi tuần) như đi công viên, vườn bách thú, đi bộ... 

- Đối phó với cảm: Nếu bé bị cảm nhẹ thì có thể mẹ không cần dùng thuốc cho con. Nên cho bé uống đủ nước (đặc biệt là nước quả nhiều vitamin C), cho bé nghỉ ngơi để hồi phục sớm.

Lưu ý khi muốn đóng cửa cho ấm

Khi trời lạnh, chúng ta có thói quen đóng cửa cho ấm, nhất là phòng của bé. Tuy nhiên kết quả là căn phòng trở nên ngột ngạt, khô hanh, đầy vi trùng và không khí ô nhiễm khiến bé rất dễ bị bệnh.

Căn phòng kín gió - ‘mảnh đất’ cho vi trùng: Đóng cửa kín, dùng quạt (đèn) sưởi hoặc điều hòa 2 chiều khiến căn phòng ấm cúng và là chỗ màu mỡ cho vi trùng sinh sôi. Nếu nhà có nhiều người thì virus càng dễ lây lan từ người lớn sang các bé.

Đóng kín cửa khiến không khí bị khô: Không khí cũng trở nên quá khô nếu mẹ dùng các thiết bị sưởi ấm. Và điều này có tác động xấu tới sức khỏe của bé. Không khí khô làm giảm chức năng của các màng nhầy ở mũi khiến bé dễ bị cảm và nhiễm các loại virus khác.

Không khí khô còn làm nặng thêm các bệnh như hen suyễn, dị ứng, viêm tắc thanh quản ở bé. Một số trường hợp, bé bị cúm là do phản ứng với bụi, nấm và các chất ô nhiễm khác trong căn phòng quá khô và cũ. Mẹ có thể kiểm tra không khí trong phòng có khô hay không bằng cách xem làn da và bàn tay của mẹ có bị khô, ngứa và kích ứng không.

Đóng cửa khiến chất lượng không khí kém: Ít thông gió trong phòng bé dẫn tới chất lượng không khí kém, làm giảm cung cấp oxy. Cộng thêm nhiều chất gây ô nhiễm “tiềm năng” và chất kích thích trong hầu hết các ngôi nhà (thiết bị sưởi, tủ, thảm, rèm cửa, các sản phẩm tẩy rửa...). Có chất mẹ ngửi thấy nhưng cũng có chất ô nhiễm không phát ra mùi. Nguy hiểm nhất trong số này là khí carbon monoxide (mức thấp cũng có thể ảnh hưởng xấu tới bé). Khí này là do sự đốt cháy không hoàn toàn của nhiên liệu (gỗ, than đá, dầu, khí đốt...) thường do các thiết bị sưởi bị lỗi hoặc hỏng hóc. Ngộ độc khí này càng nguy hiểm hơn vào mùa đông khi mẹ cho bé nằm sưởi trong căn phòng kín, khiến khí độc không thoát được ra ngoài.

Để ngôi nhà khỏe mạnh cho bé mùa đông

- Giữ ẩm: Nếu mẹ dùng thiết bị sưởi cho phòng của bé thì mẹ cũng nên chú ý tới thiết bị giữ ẩm. Mẹ có thể đặt bát nước nhỏ (hoặc cái khăn ẩm) trước thiết bị sưởi trong phòng bé. Nếu không khí vẫn cực kỳ khô hoặc bé khó thở, mẹ nên cân nhắc mua một máy tạo độ ẩm không khí.

Không khí khô và ấm trong nhà cũng khiến bé nhanh bị mất nước. Do đó, nên cho bé bú (hoặc uống nước) thường xuyên ngay cả khi bé không khát.

- Mở cửa sổ khi có thể: Nếu thời tiết tốt, mẹ nên mở cửa phòng của bé để không khí lưu thông.

- Nói không với khói thuốc lá: Không nên cho người thân (khách) hút thuốc trong nhà vì nó ảnh hưởng xấu tới bé.

- Bảo vệ bé chống lại khí carbon monoxide: Hãy chắc chắn các thiết bị sưởi được cài đặt đúng và thường xuyên kiểm tra để phát hiện hỏng hóc.

- Kiểm tra các dung dịch tẩy rửa: Nhiều sản phẩm tẩy rửa (làm sạch) chứa nhiều chất kích thích, dù không mùi. Khi nhà có con mọn, mẹ nên chuyển sang các chất tẩy rửa dịu nhẹ, bằng tự nhiên. Nhớ là cần để chúng xa tầm tay bé.

- Không xịt nước hoa trong nhà: Nước hoa, dung dịch làm thơm phòng, nến tạo mùi thơm tất cả đều làm ô nhiễm không khí trong phòng, nhất là khi có con nhỏ.

- Nếu dùng điều hòa 2 chiều: Nên chỉnh nhiệt độ ở chế độ mát, không nên quá ấm. Phạm vi phù hợp là khoảng 20-21ºC.

- Trồng vài cây cảnh: Cây cảnh mang lại lợi ích kép cho không khí (tạo độ ẩm và giải phóng oxy). Nhưng cần chọn loại cây cảnh không độc.

- Vệ sinh: Thường xuyên lau dọn nhà cửa, rửa tay mẹ và tay con mẹ với xà phòng và nước ấm.

- Ngăn lây bệnh: Nếu mẹ (hay người nhà) bị cúm thì nên cẩn thận khi ho (hắt hơi) nếu có bé ở gần đó.

Ngọc Huê