"Phan Thị Bích Hằng có lúc đúng, lúc sai"

Theo phân tích của nhà báo Phạm Ngọc Dương, số nhà ngoại cảm thực sự có khả năng của Việt Nam chỉ đếm trên đầu ngón tay.

- Là một nhà báo có quá trình nghiên cứu về ngoại cảm trong thời gian khá dài, anh nhận xét thế nào về thực trạng hiện tượng ngoại cảm của nước ta?

- Tôi đã có hơn chục năm nghiên cứu về hiện tượng ngoại cảm. Tôi cũng quen biết hầu như tất cả những nhà ngoại cảm nổi tiếng của Việt Nam: Phan Thị Bích Hằng, cô Năm Nghĩa, Nguyễn Khắc Bẩy... Tôi cũng có quá trình đi theo để tìm hiểu thực tế công việc tìm mộ của họ.

Tôi thấy, có 3 xu hướng: Có một số ít những nhà nghiên cứu về ngoại cảm có xu hướng nghiêm túc, khách quan về vấn đề này. Chiều hướng thứ 2 là những người càng nghiên cứu sâu họ càng đi sai hướng và đắm chìm vào các vấn đề tâm linh. Một số ít thì ban đầu tin vào ngoại cảm, nhưng càng về sau họ càng phát hiện ra thực chất đây là vấn đề huyễn hoặc, thiếu chính xác nhưng vì lý do nào đó, họ vẫn bỏ qua cho các sai phạm của những “nhà ngoại cảm”.

Trên thực tế, không có “nhà ngoại cảm nào” được cấp phép và cũng không có cơ quan nào được quyền cấp phép cho những “nhà ngoại cảm”.

Nhà báo Phạm Ngọc Dương.

- Trên thực tế, đã có rất nhiều những sai phạm của các “nhà ngoại cảm” như: Bốc nhầm mộ, thậm chí là nhầm xương người với xương động vật, rồi hiện tượng áp vong về cả làng bị điên loạn... Nhưng tại sao người ta vẫn tin vào những “nhà ngoại cảm” khiến cho hiện tượng này ngày càng diễn biến phức tạp?

- Khi người ta quyết định nhờ đến “nhà ngoại cảm” để tìm mộ, tìm hài cốt người thân, nghĩa là người ta đã phải đặt niềm tin hoàn toàn vào người đó. Nếu không có niềm tin, chắc chắn “nhà ngoại cảm” sẽ không chấp nhận tìm mộ, và công cuộc tìm kiếm cũng sẽ không thành công.

Phần lớn những gia đình nhờ “nhà ngoại cảm” tìm mộ thường không xét nghiệm ADN. Nguyên nhân lớn nhất là vì họ đặt niềm tin vào “nhà ngoại cảm”, và một phần vì họ không có đủ điều kiện cũng như sự hiểu biết để tiến hành làm các xét nghiệm, giám định pháp y. Tuy nhiên, những trường hợp đem đi xét nghiệm, hầu hết là sai.

Về phía chính quyền, nhiều nơi cũng có sự ngăn cản hoạt động tìm mộ, áp vong. Tuy nhiên, ở một số địa phương, chính quyền chưa hiểu rõ bản chất của vấn đề, thêm vào đó, những “nhà ngoại cảm” lại đang là cộng tác viên, hoặc đang là chủ của một đề tài nghiên cứu tâm linh. Vì thế, chính quyền đã bị lừa rằng họ có tư cách pháp nhân để tiến hành tìm kiếm mộ hay áp vong. Các nhà ngoại cảm thực ra chỉ là đối tượng của đề tài nghiên cứu nào đó, chứ họ không có tư cách pháp nhân để đi tìm mộ, hay không có thứ giấy gì chứng nhận họ là nhà ngoại cảm. Ngay từ “nhà ngoại cảm” cũng chỉ là cách để gọi chung chung những người đi tìm mộ liệt sỹ mà thôi.

- Bản thân anh là người có thời gian dài nghiên cứu về lĩnh vực này, thậm chí anh còn có quá trình thực nghiệm cùng những “nhà ngoại cảm” nổi tiếng của Việt Nam, anh đánh giá như thế nào về khả năng thực sự của các “nhà ngoại cảm” Việt Nam?

- Tôi đồng tình với quan điểm của nhà thôi miên Nguyễn Mạnh Quân, chỉ có khoảng 3% cuộc tìm mộ của các “nhà ngoại cảm” cho kết quả chính xác.

- Chỉ có 3%? Nghĩa là có rất nhiều vụ tìm mộ bị nhầm lẫn?

- Rất nhiều! Ngay như Phan Thị Bích Hằng cũng có rất nhiều vụ sai lầm mà tôi phát hiện ra. Cụ thể như vụ tìm kiếm mộ tổ họ Vũ là bà Nguyễn Thị Đức – người lấy ông Vũ Hồn và là tổ mẫu của dòng họ Vũ (Võ). Tuy nhiên, theo như gia phải họ Vũ, bà Nguyễn Thị Đức đã chết từ thế kỷ 9, tức là cách nay ngót 1.200 năm, từ khi đất nước ta nằm dưới chế độ Bắc thuộc.

Vào thời điểm 1.200 năm trước, nước ta còn trong thời kỳ Bắc thuộc, dưới sự thống trị của nhà Đường. Người dân thường chỉ chôn bó chiếu, còn quan chức, người giàu nhà Hán thì được chôn bằng mộ Hán (hay còn gọi là mộ vòm), hoặc mộ gỗ hình cũi.

Nhưng theo lời người phu đào mộ, ngôi mộ mà chị Bích Hằng chỉ lại là một ngôi mộ có xác ướp, quan tài bằng gỗ ngọc am rất thơm. Như vậy, đây là loại mộ hợp chất, nghĩa là kiểu mộ “trong quan ngoài quách”, có xác ướp. Và loại mộ này chỉ có thể xuất hiện vào thời Hậu Lê cách nay khoảng 500 năm. Chưa cần tới những nhà nghiên cứu, chỉ cần có một chút kiến thức về khảo cổ là có thể biết được chị Bích Hằng đã lầm.

Vụ thứ 2 là đi tìm mộ của danh tướng Lý Thường Kiệt. Theo như lịch sử, thời Lý Thường Kiệt sống, đất nước theo đạo Phật nên thường hỏa táng, hoặc nếu không sẽ chôn trong mộ cũi. Tuy nhiên, trong lịch sử khảo cổ nước ta chưa từng phát hiện một ngôi mộ nào ở thời kỳ này còn hài cốt, thậm chí đến còn quan tài đã là hiếm.

Trong khi đó chị Bích Hằng lại chỉ một ngôi mộ xác ướp, còn gọi là mộ hợp chất. Như vậy là sai. Vụ tìm mộ tướng Phùng Chí Kiên chỉ là một trong rất nhiều sai sót của ngoại cảm, cũng như của chị Hằng.

Tất nhiên, không phải những vụ đi tìm mộ của chị Bích Hằng đều sai. Tôi đánh giá chị Hằng có công rất lớn trong vụ đi tìm mộ nhà văn Nam Cao, mà đã được kiểm chứng bằng ADN, hoặc như vụ tìm được hài cốt của hơn 400 liệt sĩ ở cánh rừng K'Nác, huyện K'Bang, tỉnh Gia Lai và giúp phục dựng lại trận đánh này. Trong vụ tìm 400 hài cốt ở K’Nak, toàn là mộ tập thể, nên tôi tin chắc không thể xác định được xương của người này, người kia, nhưng việc tìm lại được phần mộ các liệt sỹ hy sinh anh dũng bị lịch sử lãng quên, cũng là điều đáng trân trọng.

Theo quan điểm của tôi, không thể vì một số vụ sai lầm của Phan Thị Bích Hằng mà khẳng định là chị ấy lừa đảo, thất đức... Nếu chị Hằng biết rõ ràng đây là xương động vật, nhưng vẫn cố tình lừa đảo thì mới là thất đức, vô lương tâm. Đằng này, chị ấy chỉ dẫn qua điện thoại, có tận mắt đâu mà biết là xương người hay xương lợn. Thêm vào đó, Phan Thị Bích Hằng không dại gì để đi lừa đảo kiếm tiền ở gia đình một khai quốc công thần của nước ta.

Nhà ngoại cảm Phan Thị Bích Hằng.

- Theo anh, ở Việt Nam, có bao nhiêu “nhà ngoại cảm” thực sự có khả năng?

- Về số lượng những “nhà ngoại cảm” có khả năng thực sự của Việt Nam, tôi nghĩ đếm chưa hết 10 đầu ngón tay.

- Thực sự có khả năng, nhưng tại sao họ vẫn tìm sai mộ? Và những vụ sai thì nhiều hơn đúng?

- Theo những nhà nghiên cứu thần kinh học, hiện tượng ngoại cảm cũng là một trạng thái của tâm thần, hoang tưởng. Khi những “nhà ngoại cảm” rơi vào trạng thái vô thức, hay mất ý thức tạm thời, họ cũng giống như người bị hoang tưởng, bị ảo thanh, ảo thị, ảo vọng, ảo giác, mọi thứ đều là ảo. Họ sẽ nghe thấy âm thanh trong đầu, nhìn thấy một người nói rằng tôi là liệt sĩ, tôi đang nằm ở đây, ở kia...

Khi đó, tiềm thức đã chiếm lĩnh ý thức. Có thể, từ những thông tin mà “nhà ngoại cảm” vô tình thu thập được qua sách báo, qua lời gia đình liệt sĩ trò truyện... tiềm thức đã vẽ lên những hình ảnh sinh động như thật.

Như vậy, có thể chính bản thân “nhà ngoại cảm” cũng bị lừa bởi trạng thái vô thức. Từ đó, mọi người cũng bị lừa theo vì họ quá tin tưởng vào “nhà ngoại cảm”.

Tôi đánh giá Phan Thị Bích Hằng là một trong những nhà ngoại cảm tạm cho là chân chính. Còn phần lớn các “nhà ngoại cảm” bây giờ toàn là phường lừa đảo, lợi dụng niềm tin để trục lợi, kiếm tiền trên xương máu của các anh hùng liệt sĩ và nỗi đau của người thân. Đáng lên án hơn nữa là một số nhà khoa học, dù có trí tuệ, có vị trí cao, có đức độ, song đã cố ý tiếp tay cho hành động lừa đảo của những kẻ trục lợi tâm linh này.

Hành trình tìm mộ nhà văn Nam Cao của bà Phan Thị Bích Hằng Nhà văn Nam Cao hi sinh trong một chuyến công tác tuyên truyền thuế nông nghiệp tại tỉnh Ninh Bình năm 1951. Ông được nhân dân địa phương chôn cất với đồng đội trong cùng một nấm mồ. Sau đó, mộ ông được chuyển tới nghĩa trang Gia Viễn - Ninh Bình. Trải qua những năm chiến tranh tàn khốc, rồi thiên tai bão lụt, phải nhiều lần di chuyển, rốt cục sơ đồ mộ chí bị thất lạc, việc tìm kiếm hài cốt gặp rất nhiều khó khăn. Vả lại, khi ông hi sinh, vợ ông vừa từ nơi tản cư bồng bế bốn đứa con trở về quê đang là vùng địch chiếm đóng. Các con còn nhỏ dại. Nỗi lo cơm áo và giặc dã khiến gia đình không có điều kiện tìm mộ. Đã gần nửa thế kỷ kể từ ngày nhà văn liệt sỹ Nam Cao hy sinh tại Hoàng Đan - Ninh Bình, mộ của ông ở đâu vẫn là một câu hỏi canh cánh trong lòng những người thân và biết bao bạn đọc yêu mến ông. Chính vì thế, đầu năm 1996, một chương trình mang tên “Tìm lại Nam Cao” được Hiệp hội Câu lạc bộ Unesco Việt Nam tổ chức với quy mô chưa từng có gồm 35 đơn vị tham gia như Bộ Lao động Thương binh - Xã hội, Hội Nhà văn Việt Nam, Báo Nhân dân… Điều đặc biệt là trong đó có sự góp mặt của các nhà ngoại cảm mà Liên hiệp khoa học công nghệ tin học ứng dụng (UIA) đã đứng ra mời họ tham gia chương trình “Tìm lại Nam Cao”. Theo lời mời của gia đình cố nhà văn Nam Cao, một đoàn nghiên cứu gồm 4 người được cho là có khả năng đặc biệt gồm: cậu Kiệm (Nam Định), bà Phan Thị Bích Hằng, Thẩm Thúy Hoàn và ông Doãn Phú do họa sĩ Trịnh Yên làm trưởng đoàn. Trước khi đoàn đi, ông Phú không nhận được một thông tin gì về nhà văn Nam Cao… Cuộc hành trình từ Hà Nội về UBND huyện Gia Viễn (Ninh Bình), khi tới nơi thì đoàn rẽ vào nghĩa trang luôn. Do người dân ở xã Hòa Hậu quá đông nên đoàn phải vào ủy ban hội nghị trước. Theo đề nghị của trưởng đoàn, 4 người có khả năng đặc biệt ngồi bàn chủ tịch và phát biểu theo thứ tự, không ai được trùng lặp với ý của người trước. Phần mộ của nhà văn Nam Cao tại quê nhà. Tại hội trường UBND huyện Gia Viễn sáng 24/11/1996, các nhà ngoại cảm đã nộp lại bản viết tay cho Liên hiệp Khoa học - Công nghệ thông tin ứng dụng để trình bày những thu nhận của bản thân từng người. Theo bản viết tay của nhà ngoại cảm Phan Thị Bích Hằng thì "số mộ của ông trùng lặp với số tuổi đời khi ông hy sinh. Chỉ khác là số mộ có thêm số 0 ở giữa". Cứ theo đấy mà suy thì số mộ là 306... Theo lời của con trai nhà văn, liệt sĩ Văn Cao kể lại: "Buổi chiều hôm ấy, tại nghĩa trang Gia Viễn, chị Bích Hằng đã cho biết, cha tôi bị giặc bắn hai phát đạn. Một phát vào đầu, một phát vào sườn làm gãy hai rẻ sườn. Và chị bảo: 'Bác Nam Cao bị lẫn một chân, hiện trong bộ hài cốt của bác, hai xương đùi đều là bên phải'. Vậy là, qua sự chỉ dẫn của các nhà ngoại cảm, cùng sự mách bảo của một nhà khoa học trước đây thì hài cốt cha tôi được nghi vấn ở một trong hai ngôi mộ 305 hoặc 306 tại nghĩa trang huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình". Đến lượt mình, ông Doãn Phú nói: "Trên trán nhà văn có một viên đạn, nằm phía bên trái, có một vết nứt và xương ống chân trái bị đứt vát như chặt mía". Viện Khoa học Hình sự (KHHS) - cơ quan khoa học hàng đầu của Bộ Công an - tham gia chương trình “Tìm lại Nam Cao” ngay từ đầu, với tư cách chuyên môn là cơ quan giám định, nhận dạng người, Viện đã tin tưởng, chọn cử Tiến sĩ - Thầy thuốc ưu tú, Thượng tá Trần Đức Đĩnh - Giám định viên trưởng tổ chức Giám định pháp y Trung ương và bác sĩ – giám định viên tư pháp Đào Quốc Tuấn vào cuộc. Việc giám định hài cốt phải tiến hành tỷ mỉ, cẩn trọng trên từng gam đất, đo đạc từ khi chưa nhấc xương và đo ngay tại từng khớp xương. Sau 10 ngày làm việc liên tục, kết quả giám định của Viện Khoa học Hình sự hoàn toàn trùng hợp với đặc điểm nhận dạng nhà văn Nam Cao mà gia đình đã cung cấp. Có thể khẳng định chính xác: hài cốt trong ngôi mộ 306 là hài cốt liệt sỹ nhà văn Nam Cao. Vậy là cuối cùng Nam Cao đã trở về yên nghỉ vĩnh hằng tại quê nhà (xã Hoà Hậu - Lý Nhân - Hà Nam), nơi mà ông đã sống, sáng tác và làm nên những tác phẩm văn học đi cùng năm tháng.

Theo Trí Thức Trẻ / TP / CAND