"Ma trận" yến sào

Không còn là món ăn quý hiếm, yến sào - tổ yến giờ đây trở thành món ăn phổ biến của nhiều người. Tuy nhiên, từ vài năm nay, khi các cửa hàng bán thức ăn chế biến tổ yến bùng phát, thì người tiêu dùng như lạc vào 'ma trận', không phải ai cũng mua được hàng thật.

Yến nội trội hơn yến ngoại

Yến sào có giá trị dinh dưỡng cao, được giới chuyên môn xem như một "biệt dược" có khả năng phục hồi sức khỏe, chính vì thế giá của nó được tính theo sự trồi sụt của giá vàng. Thế nhưng người mua không thể nhận diện được yến giả, yến pha trộn, yến thật hay yến ngoại nhập. Theo chân chị Quỳnh (người có gần 30 năm trong nghề thu mua yến tại Khánh Hòa) chúng tôi thực sự “choáng” với đủ loại giá cả, chất lượng, xuất xứ.

Chị Quỳnh khẳng định, hiện các cửa hàng, các chợ chủ yếu kinh doanh loại yến trang trại (yến nuôi) được nuôi tại Tiền Giang, Cần Giờ (TP HCM), Đồng Nai, Ninh Thuận, Đà Nẵng… Các loại yến nuôi mỗi vùng có giá khác nhau, bởi chất lượng không đồng nhất. Gò Công (Tiền Giang) dù là “vựa” nuôi yến lớn ở miền Tây Nam bộ, nhưng tổ yến có nhiều tạp chất. Trong khi yến nuôi ở Cần Giờ có màu trắng đẹp và ít tạp chất. Tương tự, tổ yến ở Ninh Thuận được đánh giá là có chất lượng cao hơn. Giá yến thô khoảng từ 4,5 đến 5,2 triệu đồng/100g.

Tại Việt Nam có ba nơi cung cấp yến đảo là Khánh Hòa, Hội An và Quy Nhơn. Yến đảo có nhiều màu. Ngoài hai màu thông dụng là yến huyết (đỏ) và yến quan (trắng), còn có yến tương, yến tím, hồng, cam… Nhiều người lầm tưởng yến huyết là máu của chim yến, nhưng do nước yến thải ra trên đá màu huyết dụ, lâu dần tương tác ra màu huyết. Tương tự yến cam, yến tím… do nước yến thải trên đá màu cam, tím, nhưng có mùi thơm hơn và hiếm hơn. Vì thế, yến cam, yến tím giá cao gấp đôi, gấp ba yến huyết, yến quan.

Người tiêu dùng nên chọn mua những sản phẩm yến sào có thương hiệu uy tín.

Anh Ngọc Tuấn (chủ kinh doanh yến ở chợ Bến Thành) tiết lộ, vì rất khó phân biệt đâu là yến ngoại, yến nội nên nhiều nơi trộn lẫn vào mà chỉ có dân trong nghề mới biết. Yến Việt Nam được đánh giá có chất lượng, bởi yến nước ngoài có nhiều tạp chất hơn. Thị trường sản phẩm tổ yến nội đang bị trộn lẫn với yến nuôi ngoại nhập của nhiều nước. Tổ yến nuôi tại Malaysia giá trị thấp nên có giá khoảng 1.500USD/kg. Tổ yến nuôi tại Ấn Độ có màu đen, được người bán giới thiệu là yến Việt Nam chưa làm sạch, giá chỉ khoảng 1.600USD/kg.

Cách phát hiện yến giả 

Trừ những nhãn hiệu có tên tuổi, các nơi kinh doanh thường để tổ yến (cả yến ngoại lẫn yến nội) trong những hộp nhựa hoặc bao nilông trắng, nhãn mác rất sơ sài; giá mỗi nơi mỗi kiểu. Cũng tổ yến nuôi Đồng Nai, giới thiệu tại chợ An Đông (Quận 5) giá 3,8 triệu đồng/100g, nhưng tại một cửa hàng trên đường Trần Hưng Đạo giá 4,1 triệu đồng/100g.

Anh Nguyễn Thọ (phụ trách thu mua tổ yến của một doanh nghiệp tại Khánh Hòa) cho biết, tổ yến thật không đều nhau, màu đen đúa, lốm đốm, khô khốc, nhưng khi cầm lên thì dẻo và bẻ không gãy như yến giả. Ở đáy tai yến có màu đen sậm vì bám vào đá núi. Riêng yến đảo có độ dai và sợi dài hơn, có mùi hơi tanh. Ngoài ra còn có loại yến thật nhưng được độn thêm bún tàu, hoặc quét lớp rau câu, lòng trắng trứng để tăng trọng lượng.

Yến giả có thể làm bằng rau câu, bột sắn… có màu trắng đục, không dính lông hay phân chim như yến thật. Nếu nấu yến giả trong 30 phút, sẽ chảy nhớt hoặc có màu đỏ thuốc nhuộm (giả yến huyết). Có người còn lừa khách hàng bằng cách tỉa lông chim vào tổ yến khiến khách hàng tưởng thật. Nếu là yến thật, khi nấu vẫn giữ nguyên tép chỉ trông rất bắt mắt.

Ông Sáu Út (chuyên gia nuôi yến ở Đồng Nai) cho biết, nuôi yến cũng phải đầu tư rất nhiều vốn và có “cơ duyên” thì mới thu hút chim yến về làm tổ. Phải xây dựng mô hình thật giống như hoang dã, tạo mùi và âm thanh để “dụ” chúng về. Vì thế, người ta tranh thủ làm yến giả vừa không mất sức, không sợ lỗ mà vẫn thu được nhiều tiền.

Theo Phunuonline