Để bé 3-4 tuổi hiểu về sự chết chóc

Cái chết là một trong những chủ đề nhạy cảm giữa cha mẹ và các bé. Dù vậy, cái chết vẫn là một phần tự nhiên của cuộc sống và bé cần hiểu về nó cũng như tìm cách vượt qua nỗi buồn.

>> Nói với bé về cái chết của vật nuôi
>> Giúp bé đối diện với mất mát

Bé 3-4 tuổi đã có nhận thức phần nào đó về sự chết chóc. Bé chứng kiến hoặc xem một đám ma trên tivi, bé biết về những cái chết của con chim, con thú nuôi, côn trùng. Một số bé có trải nghiệm buồn từ sự ra đi của người thân hoặc vật cưng của bé.

Tuy nhiên, có nhiều khía cạnh về sự chết chóc mà những bé tuổi mầm non vẫn chưa hiểu hết. Ví dụ, bé chưa hiểu chết có nghĩa là không bao giờ được gặp lại hoặc cái chết là điều không thể tránh với con người và loài vật.

Không ít bé tin là khi chết, người ta vẫn ăn, ngủ và làm được những việc bình thường hoặc có “phép thần” để “bay lên trời” hay “chui xuống đất”.

Cho dù bạn có giải thích nhiều đến thế nào thì bé 3-4 tuổi vẫn chưa hiểu nguyên nhân thật sự gây nên chết chóc. Ngay cả khi cha mẹ cảnh báo thì bé tuổi này vẫn nghĩ cái chết sẽ không xảy ra tới bé.

Điều cha mẹ nên làm

Đừng lẩn tránh câu hỏi của bé: Bé mầm non tò mò về cái chết là điều bình thường, thậm chí bé chưa từng bị mất đi người thân yêu. Cha mẹ nên giải đáp mọi thắc mắc của bé về cái chết, đừng e dè những câu chuyện về các em bé mà phải mất đi ông hay bà của mình.

Giải đáp đơn giản: Bé chưa thể kiểm soát quá nhiều thông tin quan trọng cùng lúc. Ở giai đoạn này, cách đơn giản nhất để giải thích về cái chết là khi cơ thể đó không còn hoạt động được nữa: “Chú Jonh đã mất rồi con ạ. Chú không thể đi, ăn, ngủ và nhìn thấy thứ gì nữa. Chú cũng không còn biết đau nữa”.

Bày tỏ cảm xúc của mẹ: Đau lòng trước cái chết là cảm giác chung, cho người lớn và các bé. Nói với bé về cảm xúc này, để bé khóc vì mẹ biết bé nhớ bà.

Cẩn thận khi nói giảm, nói tránh: Người lớn dùng nhiều ngôn ngữ để tránh nói về cái chết như “yên nghỉ”, “ngủ mãi mãi”… nhưng với các bé, phụ huynh tránh nói rằng “bà đang ngủ” hoặc “đi xa”. Bé có thể lo lắng khi lên giường đi ngủ có nghĩa là sẽ chết hoặc khi mẹ rời nhà đi làm hoặc tới siêu thị, mẹ sẽ không trở về.

Khi nói với bé về nguyên nhân cái chết thì nên đơn giản: “Bà đã rất già rồi con ạ”. Nếu ông bà bị ốm trước khi chết, cần trấn an với bé rằng cảm sốt bình thường, không có nghĩa là bé sắp chết. Hãy giải thích với bé về các nguyên nhân con người có thể bị ốm và sẽ vượt qua nó nếu uống thuốc hay đi khám bác sĩ.

Chuẩn bị cho các phản ứng khác nhau của bé: Đau buồn không phải là cảm xúc duy nhất của bé để vượt qua sự mất mát, bé còn có thể cảm thấy có lỗi hoặc tức giận. Trấn an với bé rằng những gì bé từng nói hay từng làm không thể gây ra cái chết. Cũng đừng ngạc nhiên nếu bé ném sự tức giận sang bố mẹ, bác sĩ và y tá hoặc thậm chí bị shock.

Sự khủng hoảng tâm lý khiến bé hay mè nheo hơn hoặc bị căng thẳng, sợ hãi trong chính ngôi nhà của bé.

Cố gắng để cuộc sống của bé không bị xáo trộn: Nên duy trì nếp sinh hoạt của bé như thường lệ để bé không bị khủng hoảng thêm. Bé cần được đi ngủ, thức dậy đúng giờ, ăn uống hoặc đi mẫu giáo như thói quen vốn có…

Đừng cố gắng hoàn hảo: Nếu sự mất mát làm bạn đau khổ thì đừng tỏ ra như không có gì. Bạn có thể khóc trước mặt bé và nhờ tới sự giúp đỡ của bạn bè, người thân để vượt qua nỗi đau này.

Phương Thảo