Dạy bé hiểu một cuốn sách

Để hiểu được một cuốn sách, bé phải học được 3 kỹ năng cơ bản: hiểu cú pháp, ngữ nghĩa và ngữ âm.

- Cú pháp: Là trật tự các từ tạo thành một câu, các câu tạo thành một đoạn.

- Ngữ nghĩa: Là khả năng bé hiểu nghĩa của một từ, một câu; sau đó, là một đoạn và toàn bộ câu chuyện.

- Ngữ âm: Là bé hiểu được mỗi từ có cách phát âm khác nhau, đó là sự khác nhau cơ bản giữa viết và đọc, có những từ phát âm giống nhau nhưng ý nghĩa khác nhau và cách viết cũng khác nhau.

Phần lớn các bé 3-6 tuổi hiểu được cú pháp và ngữ nghĩa trước khi hiểu được ngữ âm. Bé có thể hiểu được các từ trong cuốn sách xếp từ trái qua phải, hiểu được nghĩa của từ trước khi biết những từ nào là đồng âm nhưng khác nghĩa. Cách tốt nhất là cha mẹ cần tạo thói quen đọc sách cho con hàng ngày, đọc to và rõ trước giờ đi ngủ, đơn giản là coi sách như thực đơn trong bữa tối của bé.

Cú pháp

Bé hiểu được cú pháp nghĩa là nhận thức được trật tự sắp xếp của câu, từ. Bạn có thể dạy kỹ năng cú pháp cho con bắt đầu từ việc để bé hiểu cấu trúc một quyển sách và những câu, từ trong đó. Chẳng hạn, giai đoạn trước, bé hay cầm ngược sách, lật trang sách từ cuối lên đầu hoặc dùng sách làm chiếu khi ngồi. Tuy nhiên, từ 3 tuổi, bé có thể hiểu được cuốn sách có mặt xuôi chiều và ngược chiều, các từ trong nó được đọc từ trái qua phải và từ trang nọ tiếp nối trang kia.

Mỗi lần bé cầm lấy cuốn sách, bé bắt đầu có nhận thức về từ, câu, đoạn và chương.

Dưới đây là những gợi ý giúp bé phát triển kỹ năng hiểu cú pháp:

- Đọc sách theo giai điệu: Có nghĩa là bạn cần đọc sách với nhịp điệu ngắt câu, ngắt ý chuẩn. Một quyển sách có vần điệu như bài thơ rất hữu ích cho bé.

- Khi đọc, bạn cần chỉ ngón tay vào từng từ: Cách này giúp bé hiểu một câu kết thúc ở chỗ nào.

- Cùng viết chữ với con: Nhấn mạnh những phần khác nhau trong một đoạn văn ngắn, cấu trúc từ và câu.

Ngữ nghĩa

Kỹ năng ngữ nghĩa là việc bé hiểu được định nghĩa của từ, phán đoán được mưu đồ của câu chuyện, hiểu được nhân vật, thuật lại được ý nghĩa của một đoạn (một phần) trong sách và thảo luận với mẹ về quyển sách sau khi đọc. Đó cũng bao gồm cả việc bé hiểu được những từ mang nghĩa tương đồng như cái cốc và cái tách.

Dưới đây là những gợi ý giúp bé phát triển kỹ năng hiểu ngữ nghĩa:

- Nói chuyện với con trong khi đọc sách: Hãy hỏi bé phán đoán phần tiếp của câu chuyện.

- Kiểm tra khả năng hiểu từ: Khi bé hỏi nghĩa của một từ, bạn cần giải thích cho con, lồng ghép từ đó vào nhiều câu khác nhau. Khuyến khích bé hiểu nghĩa của từ được đặt trong nhiều câu khác nhau và trong toàn câu chuyện. Ngày hôm sau, bạn hãy quay lại và kiểm tra lại khả năng hiểu từ của con.

Ngữ âm

Nó bao gồm việc cha mẹ đọc to cho con hiểu và phân biệt rõ từng từ, từng dấu hỏi, ngã, sắc, nặng. Quá trình này tính cả việc bạn giúp con nhận diện những từ đồng âm nhưng khác nghĩa.

Dưới đây là những cách giúp bé hiểu về ngữ âm:

- Cùng đọc sách và cùng hát với con: Với mỗi giai điệu, bạn hãy chỉ ra những từ đọc gần giống nhau nhưng ý nghĩa khác nhau.

- Dùng bảng chữ cái ABC: Dạy bé đọc thứ tự bảng chữ cái.

- Tập tô tên của các thành viên trong gia đình: Dạy bé cách đọc tên khác nhau với mỗi thành viên. Nhóm tên những người có cùng chữ cái đầu lại với nhau.

- Để bé đọc cho bạn: Khi bạn bắt gặp một từ mới hoặc từ khó, bạn hãy đọc to cho con nghe trước và hướng dẫn bé đọc lại.