Trả lời những câu hỏi của bé

Nhiều bà mẹ nói rằng con mình rất hay hỏi, chẳng hạn: “Tại sao trăng cứ đi theo con? Vì trăng yêu con. Thế tại sao trăng cũng đi theo người khác?”. Nhiều câu hỏi đến cùng của bé, làm người lớn thực sự lúng túng.

Liệu cha mẹ có nên cố gắng trả lời chính xác tất cả những câu hỏi của bé, hay tìm cách lảng tránh những câu hỏi kiểu này? Có cách nào để vừa thoả mãn nhu cầu của bé vừa giúp bé phát triển trí tuệ từ chính những câu hỏi tại sao.

Theo các chuyên gia tâm lý, bé đặt câu hỏi vừa là nhu cầu, vừa là cách để khám phá, tương tác với thế giới xung quanh.

Đặc điểm của bé tuổi mầm non là rất hay tò mò, thích khám phá. Với vốn kinh nghiệm và hiểu biết non nớt của bé, thì ngay những điều đơn giản nhất cũng có thể là điều mới lạ và bé cần người lớn giải thích. Mỗi sự kiện, hiện tượng xảy ra xung quanh bé đều có khả năng cuốn hút sự tò mò, làm xuất hiện nhu cầu muốn hiểu biết, muốn khám phá, nhưng cũng có khi bé đặt câu hỏi chỉ là “để mà hỏi”, thực chất là muốn được giao tiếp với người lớn: muốn được nói chuyện, muốn được người lớn chú ý, quan tâm, muốn được thể hiện,…

Cũng theo các chuyên gia tâm lý bé, không phải câu hỏi nào của bé cũng cần cha mẹ phải trả lời, giải thích chính xác theo cách nghĩ hay hiểu biết của người lớn. Thực tế cha mẹ không thể trả lời hay giải thích chính xác tất cả các câu hỏi của bé, vì có những câu hỏi tại sao của bé chính cha mẹ cũng không biết, hoặc biết nhưng khó có thể giải thích ngắn gọn hoặc có cố gắng giải thích thì bé cũng khó mà hiểu được. Hơn nữa nhiều khi cha mẹ giải thích cho bé, nhưng bé vẫn cứ hỏi đi hỏi lại, hoặc muốn “mẹ nói lại đi” dù mẹ đã vài lần nhắc lại… là vì cha mẹ không nói trúng ý muốn của bé.

Vậy nên ứng phó thế nào với những câu hỏi của bé… để kích hoạt bé tư duy. Chẳng hạn, khi bé hỏi tại sao (Tại sao trăng lại đi theo con? Tại sao con chó nó lại ghét con mèo? Mẹ ơi con được sinh ra bằng cách nào? Tại sao nước lại ăn được chân?...) thì cách tốt nhất là cha mẹ đừng vội trả lời, hãy cho bé một cơ hội để suy nghĩ về điều đó bằng cách hỏi lại chính bé “thế theo con thì tại sao?”. Hãy cho bé cơ hội để bé thể hiện, để bé nói ra những ý nghĩ của mình…

Nếu bé nói đúng, hãy khen bé kịp thời để nuôi dưỡng sự tự tin,… Nếu bé nói không đúng hãy hỏi lại tại sao con nghĩ vậy, để hiểu được tính lô gic, tính hợp lý theo kinh nghiệm, theo cách nghĩ riêng của bé để khuyến khích hay bồi đắp…

Cũng có khi bé nói: “con không biết, mẹ nói đi…”. Người lớn cần xem đây là cơ hội để khuyến khích bé động não: “mẹ cũng không biết, vậy thì hai mẹ con mình cùng nghĩ nhé…”. Người lớn có thể vờ giải thích sai để kích thích tư duy phê phán của bé, cũng có thể khuyến khích bé hỏi chị/anh, hỏi bố, hỏi ông, hỏi cô giáo… để tạo cơ hội cho bé chủ động tương tác với người khác.
 
Khi trả lời những câu hỏi của bé, cha mẹ không nên quá coi trọng tính chính xác, tính khoa học của sự vật hiện tượng (khó có thể giải thích để bé hiểu được tình yêu là gì..), mà quan trọng hơn là chú ý đến mong muốn, xúc cảm, hứng thú, niềm tin của bé. Xem đó là cơ hội tốt để kích thích hứng thú nhận thức, gieo nhu cầu, giúp bé khám phá, mở rộng sự hiểu biết về thế giới xung quanh.

Cũng có khi cha mẹ không cần trực tiếp trả lời vào câu hỏi của bé, mà nhân đó kể cho bé nghe một câu chuyện mà nội dung của nó cuốn hút bé, giúp bé tự tìm được câu trả lời thích hợp. Bằng những cách này, chính cha mẹ sẽ tìm ra những cách thức phù hợp giúp bé phát triển trí tuệ và kỹ năng xã hội.

Theo VnExpress.net