Các biện pháp chống nghén

Nghén là một trong những ‘ám ảnh’ của phụ nữ khi mang thai. Nghén không chỉ làm bạn nôn nao và nôn (thường là sáng sớm), mệt mỏi, mất ngủ, kén ăn… mà còn ảnh hưởng đến tinh thần bạn. 

Nguyên nhân

Theo các chuyên gia, đây là hiện tượng hoàn toàn bình thường. Mặc dù chưa có nguyên nhân cụ thể vì sao phụ nữ lại bị ốm nghén khi có thai. Nhưng đây được coi là phản ứng của cơ thể người phụ nữ đối với nội tiết tố thai kỳ. Phản ứng này nhằm để cơ thể chấp nhận có thêm một mầm sống mới - đó chính là bé yêu của bạn. Một số bác sĩ cho là, cơn nghén là phổ biến hơn với người mang song thai (đa thai).

Nội tiết tố đạt đến đỉnh vào khoảng tuần thứ 8-9 của thai kỳ sau đó giảm dần và đến 14-16 tuần thì chấm dứt. Tuy nhiên cũng có khoảng 20% phụ nữ bị nghén kéo dài suốt cả thai kỳ (do cơ thể quá nhạy cảm với nội tiết tố).

Yếu tố tinh thần cũng là một trong những nguyên nhân làm gia tăng hiện tượng nghén. Bạn không nên để bị áp lực về việc phải ăn uống thế này hay thế kia cho đủ chất và tăng cân. Điều đó cũng làm cho bạn mệt mỏi hơn rất nhiều và càng dễ bị nghén.

Các biện pháp chống nghén

Vấn đề tâm lý: Để tránh bị các vấn đề về tâm lý, đơn giản là bạn chỉ cần nghĩ xem nên làm thế nào để mình được khỏe mạnh và thoải mái trong ba tháng đầu. Hãy ăn tất cả những gì bạn thấy thích và tự tạo cho mình một trạng thái tinh thần khỏe khoắn, tươi vui.

Trong suốt thai kỳ, bạn cũng nên tránh các xung đột hay những tình huống gây ức chế thần kinh khác. Trao đổi với những phụ nữ khác đã từng bị ốm nghén cũng là một cách giúp bạn chống chọi lại cảm giác nghén. Một khi bạn biết rằng người khác cũng đã từng trải qua những cảm giác như vậy và nó cũng đã qua đi, thì bạn có thể khắc phục được cảm giác đó, vì nó cũng sẽ qua đi.

Giấc ngủ: Bạn cần được nghỉ ngơi đầy đủ. Buổi tối bạn nên đi ngủ sớm. Trước khi ngủ, bạn có thể tập một bài thể dục thư giãn cho dễ ngủ và có được giấc ngủ sâu. Giấc ngủ đủ với người bình thường là 8 tiếng mỗi ngày. Tuy nhiên với các bà mẹ mang thai cần duy trì giấc ngủ 10–12 tiếng mỗi ngày.

Hãy dành ít nhất là nửa tiếng để ngủ trưa. Giấc ngủ trưa sẽ xoa dịu cảm giác mệt mỏi trong ngày của bạn, và tạo cho bạn nguồn năng lượng mới để tiếp tục công việc vào buổi chiều.

Vận động nhẹ: Nhiều phụ nữ mắc sai lầm với suy nghĩ rằng, rời khỏi giường, vận động sớm sẽ làm gia tăng tình trạng nghén. Các chuyên gia khuyên rằng, bạn nên nhanh chóng khởi động ngay sau khi tỉnh ngủ: Vài động tác thể dục hoặc quá trình chuẩn bị bữa sáng sẽ giúp ích cho bạn. Hơn nữa, một cơ thể năng động từ mẹ sẽ sinh ra những em bé khỏe mạnh sau này.

Nếu chứng ốm nghén vào buổi sáng lên tới đỉnh điểm, bạn cũng nên dậy khỏi giường. Nếu không vận động được, bạn có thể hít thở một chút khí trời vào buổi sáng để dễ chịu hơn.
 
Ngửi dầu thơm: "Chứng ốm nghén vào buổi sáng có liên quan đến mùi thơm” – Miriam Eric (Bác sĩ bệnh viện Boston và là tác giả cuốn sách Kiểm soát tình trạng nghén vào buổi sáng) cho biết.

Lượng estrogen thay đổi sẽ khiến cơ thể nhạy cảm hơn với các loại mùi. Với phụ nữ mang thai, mức độ estrogen tăng cao càng khiến sự nhạy cảm về mùi hoạt động hết công suất. Tuy vậy, không phải mọi loại mùi đều có tác dụng tốt, mùi rác rưởi, thức ăn hoặc mùi nước hoa quá hắc từ đồng nghiệp chỉ khiến bạn mệt mỏi hơn mà thôi. Nếu bạn không thể mở cửa sổ hoặc ít có cơ hội ra ngoài trời, bạn có thể thử ngửi một số hương thơm có nguồn gốc tự nhiên. Bạn nên mang theo mình một lọ tinh dầu chanh, hoa hồng và thư giãn ở công sở vào buối sáng.

Kể chuyện vui: Giao tiếp không chỉ là cách giúp bạn thoải mái mà nó còn khống chế cơn buồn nôn một cách khá hiệu quả. Không gì tuyệt vời hơn, kể những câu chuyện vui cho ông xã và cả hai cùng cười vui vẻ để xua tan sự khó chịu trong cơ thể.

Tìm hiểu nguyên nhân: Nếu bạn luôn xuất hiện những cơn buồn nôn trong bữa ăn sáng, có thể nguyên nhân là do mùi vị của thức ăn. Nếu bạn cảm thấy trong người nôn nao vào lúc 9h sáng, có thể là do môi trường làm việc của bạn thiếu không khí trong lành…

Để giải quyết vấn đề này, bạn có thể chọn những bữa sáng có ít mùi hơn hoặc gần đến 9h sáng, bạn nên ra ngoài hít thở không khí trước khi quay lại làm việc tiếp.

Nạp thêm năng lượng: Uống khoảng 6-8 cốc nước mỗi ngày sẽ khiến cơ thể không bị choáng váng vì mất nước. Ngoài ra, bạn cũng không nên để dạ dày quá trống rỗng sau khi thức dậy lâu. Bạn cũng nên hạn chế những loại đồ ăn vặt chứa nhiều muối trong ngày vì chúng sẽ khiến cơ thể bạn mất nước và mệt mỏi khi ngủ dậy.

Tìm kiếm thực phẩm an toàn: Nếu bạn nghén tới mức không thể nạp được những món sáng chứa thịt, trứng… thì vài lát bánh quy, bánh mỳ, cháo chay… sẽ giúp ích cho bạn. Loại thực phẩm này không có nhiều mùi vị khó chịu lại chứa nhiều năng lượng an toàn. Tất nhiên, sẽ tốt hơn nếu bạn dùng kèm với nước chanh, nước cam hoặc các loại sữa.

Ăn từng chút một và tăng dần số lượng: Nếu bình thường bạn ăn khoảng 3 bữa một ngày thì bây giờ bạn nên chia làm 5-6 bữa/ngày. Không bao giờ để cho bạn bị đói cho dù đó là khoảng thời gian nào trong ngày. Bởi vì khi đói, axit trong dạ dày sẽ tiết ra nhiều hơn và khiến bạn gia tăng các dấu hiệu nghén (trong đó có cả chứng nghén vào buổi sáng).

Nhấm nháp chút bánh quy khi thức giấc sẽ khiến bạn dễ chịu. Một bữa tối nhẹ trước giờ ngủ khoảng 1-2 tiếng giờ đồng hồ cũng có tác dụng ổn định lượng đường trong máu và giữ cho dạ dày “sống sót” qua một đêm.

Những món ăn có tác dụng chống nghén:
 
- Gừng được chứng minh là có tác dụng giảm nôn một cách hiệu quả. Vì vậy, bạn có thể dùng những thực phẩm từ gừng như bánh mỳ có vị gừng, nước gừng, trà gừng… 

- Nước luộc gà và trà thảo mộc cũng có tác dụng tương tự như nước gừng.

- Nên ăn nhiều rau quả, bổ sung đầy đủ các loại vitamin để giữ cơ thể được cân bằng. Nếu như bạn không cảm thấy thích ăn uống gì, hãy thử ăn một vài lát hoa quả để lạnh, nước ép quả hoặc kem.

- Tránh xa những đồ ăn nhiều mỡ, đồ rán hoặc đồ nhiều gia vị. Mùi vị của những món ăn này dễ làm cho bạn buồn nôn.

- Tìm cho mình những món ăn thích hợp là điều quan trọng nhưng cũng nên tìm ra -một thực đơn có đủ thành phần dinh dưỡng mà lại dễ tiêu hoá. Nên ăn các chất có giá trị dinh dưỡng cao như thịt nạc, trứng, sữa, gia cầm, hải sản, nghêu sò; các loại rau trái giàu vitamin, dễ tiêu hóa như cà chua, cải trắng, cam, dứa.

- Luôn để đồ ăn vặt ở trong túi hay quanh mình để sẵn sàng nhấm nháp khi có cảm giác nôn nao. Lạc rang, đậu phộng hoặc một số loại hạt như hạt dưa, hay trám, ô mai… cũng làm giảm đáng kể cảm giác nôn nao của bạn. 

Lưu ý chống nghén với gừng và bạc hà:

Một số nghiên cứu khoa học chứng minh rằng, gừng là loại gia vị có tác dụng chế ngự cơn buồn nôn. Bạn có thể thả vào trong cốc trà ấm một lát gừng nhỏ, mỏng. Tuy nhiên, bác sĩ cũng khuyến cáo rằng việc dùng gừng quá thường xuyên sẽ gây hại cho sức khỏe. Vì hoạt chất gingerol có trong gừng gây mỏng mạch máu và góp phần hình thành nên tình trạng máu đóng cục. Tốt nhất bạn chỉ nên ăn 1-2 viên kẹo gừng mỗi tuần.

Ngoài ra đối với một số phụ nữ, dùng gừng có thể làm triệu chứng nặng hơn, gây ra các vấn đề mới như ợ nóng, thậm chí là nguy hiểm. Bởi vì theo Đông y, gừng có vị nóng. Nếu bạn đang “nóng trong” mà dùng gừng sẽ khiến bệnh nặng hơn. Gừng sẽ phù hợp nếu bạn thuộc “thể hàn”. 

Ngay cả khi gừng hợp với bạn thì bạn cũng nên tránh bánh quy gừng. Nguyên nhân là bánh quy nhiều đường, trong khi lượng gừng ít, không đủ để giảm nghén. Ăn nhiều đường sẽ làm tăng lượng đường trong máu, không tốt cho phụ nữ mang thai.

Bạn có thể pha một vài lát gừng khô với nước sôi, chờ nguội; sau đó, pha loãng và nhấm nháp cả ngày. Ngoài ra, bạn có thể mua viên nang gừng được bán tại một số nhà thuốc. Trà gừng cũng tốt cho bạn nhưng nhớ làm theo cách trên, để nguội và pha loãng.

Không nên lạm dụng gừng vì nó có thể gây rối loạn cơ chế đông máu. Không dùng gừng kéo dài liên tục vài ngày. Tốt hơn là hỏi ý kiến bác sĩ về thời gian và liều lượng dùng gừng khi nghén. Bạn không nên dùng quá 3g gừng tươi trong một ngày. Nếu bạn đang dùng các loại thuốc chống đông máu, aspirin hoặc các thuốc khác tương tự, nên tránh gừng hoàn toàn.

Lưu ý với bạc hà: Khác với gừng, theo Đông y bạc hà có tính hàn (lạnh) nên hợp với người “thể nóng”. Nếu bạn thấy nóng nực, muốn cởi bỏ quần áo, thèm đồ uống mát, mặt nóng đỏ, bứt rứt, nóng nảy thì bạc hà hợp với bạn.

Hãy thử nhấm nháp kẹo viên bạc hà, kẹo cao su bạc hà. Trà bạc hà cũng hữu ích nhưng cần lưu ý lượng caffein trong trà đối với phụ nữ mang thai. Tinh dầu bạc hà không thích hợp với tất cả thai phụ vì mùi của nó có thể khiến cơn nghén nặng hơn. 

Điều chỉnh máy vi tính: Ánh sáng nhấp nháy và thời gian ngồi trước màn hình máy vi tính sẽ làm tăng tình trạng nghén buổi sáng. Để khắc phục điều này, bạn nên giảm cường độ sáng của màn hình máy tính đến mức mắt bạn thấy dễ chịu nhất. Bạn có thể chọn chiếc máy tính có màn hình phẳng, rộng và thay font nền với gam màu hồng dịu hoặc màu nâu vàng. Ngoài ra, bạn cũng nên nghỉ ngơi sau 1-2 tiếng ngồi liên tục trước máy tính: có thể ra ngoài hít khí trời hoặc đơn giản là nhắm mắt lại thư giãn trong vòng 60 giây. 

Vờ quên đi cơn nghén: Cảm giác buồn nôn thật không dễ để bỏ qua nhưng nếu bạn tập trung vào một thứ gì đó, bạn có thể tạm thời vượt qua triệu chứng khó chịu này. Bạn có thể đọc một mẩu truyện ngắn, chơi trò giải ô chữ trên tạp chí hoặc đơn giản là nói chuyện điện thoại với người thân….

Mang theo những vật dụng cần thiết: Bạn nên xếp vào túi xách bàn chải, kem đánh răng và cả nước súc miệng hương bạc hà để đối phó với những cơn nôn bất thường nơi công sở. Sau khi nôn, bạn cần vệ sinh răng miệng để có hơi thở thơm mát và giảm thiểu mùi vị khó chịu nơi vòm họng.

Bạn cũng nên chuẩn bị một chút đồ ăn nhẹ như bánh mỳ, bánh quy, sữa… để nạp lại năng lượng sau khi đã nôn. Bạn không nên để cho cơ thể bị đói trong bất kỳ thời điểm nào trong ngày.

Chia sẻ kinh nghiệm: Nếu nơi bạn làm việc có vài đồng nghiệp mang bầu, bạn nên trò chuyện với họ. Mỗi một người mẹ tương lai đều sở hữu những cách đối mặt với cơn nghén khác nhau. Đó có thể là kiến thức truyền miệng, đọc được trên mạng hoặc từ sách, báo… nhưng rất hữu ích nếu bạn biết thêm. Chứng nghén vào buổi sáng là một điều hoàn toàn bình thường trong thai kỳ, bạn không nên lo lắng hoặc cảm thấy xấu hổ với những điều xảy ra với cơ thể mình.

Nghỉ ngơi: Bạn thử ngả lưng trên ghế, nhắm mắt lại, thở sâu và thả lỏng cơ thể. Những người mẹ có kinh nghiệm sinh nở đều gợi ý rằng, nếu bạn mất ngủ vào đêm hôm trước thì việc chợp mắt trong vòng 10-15 phút sẽ khôi phục lại sức khỏe nhanh chóng. Nhờ vậy, chứng nghén vào buổi sáng cũng được đẩy lùi.

Bổ sung thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ: Nếu chứng nghén buổi sáng khiến bạn mệt mỏi cả ngày kèm theo triệu chứng buồn nôn gia tăng làm cơ thể mất nhiều dưỡng chất, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ. Một số loại vitamin (đặc biệt là vitamin B6) và một số thuốc hỗ trợ đường ruột có tác dụng làm dịu chứng nghén buổi sáng.

Chứng nghén buổi sáng cũng chỉ xảy ra với bạn trong khoảng thời gian ngắn, nên việc dùng thuốc phải tuân theo chỉ định nghiêm ngặt của bác sĩ.

Thử châm cứu: Châm cứu được xem như phương pháp thần kỳ để giảm đau và hạn chế những khó chịu cho sức khỏe thai phụ. Ngoài ra, châm cứu cũng có tác dụng cắt những cơn nghén buổi sáng hiệu quả. Tuy nhiên, cách này phải được chỉ định bởi bác sĩ chuyên môn.

Ngọc Huê