Chăm sóc bé sơ sinh

Trong tử cung của mẹ, thân nhiệt của bé luôn được ổn định nhưng ngay sau khi ra đời, bé đã bị mất nhiệt bởi nhiệt độ môi trường thấp hơn. Do vậy, bé sơ sinh cần được giữ ấm. Phòng bé nằm phải ấm (28-30ºC), thoáng, không có gió lùa.

Chăm sóc da và rốn

Bé sơ sinh thường có hiện tượng vàng da sinh lý. Vàng da (kèm với tiểu vàng) bắt đầu xuất hiện vào ngày thứ 2-3 sau sinh, đạt đỉnh điểm vào ngày thứ 3-4, sau đó giảm dần.

Lớp chất “gây” bao phủ bên ngoài da bé trong ngày đầu mới sinh có vai trò giữ nhiệt và bảo vệ cho da bé. Do vậy, không nên làm sạch chất “gây” trên da bé ngay sau sinh. Từ ngày thứ 2 trở đi, lớp chất “gây” này lại là môi trường rất thuận lợi cho khả năng nhiễm khuẩn da. Chính vì vậy mà sau khi ra đời từ 24-48 giờ, hàng ngày bé phải được tắm sạch. Chú ý, khi rốn bé chưa rụng thì lúc tắm tránh làm ướt rốn và sau khi tắm xong phải thay ngay băng rốn vô khuẩn cho bé.

Rốn của bé phải được chăm sóc kỹ từ lúc mới sinh đến khi rốn rụng. Không nên băng kín rốn vì băng kín rốn sẽ tạo môi trường tốt cho vi khuẩn gây nhiễm trùng rốn và chậm rụng rốn. Để hở rốn sau khi chăm sóc, quấn tã dưới rốn, rốn sẽ mau khô, nhanh rụng, ít nhiễm trùng. Cuống rốn sẽ rụng tự nhiên sau 7-15 ngày. Rốn mới rụng phải giữ khô sạch cho tới khi lên sẹo.

Dinh dưỡng cho mẹ và bé

Nên cho bé nằm cùng mẹ và cho bú mẹ càng sớm càng tốt. Trong vòng 30 phút sau sinh nên cho bé bú mẹ để tận dụng nguồn sữa non và các chất kháng khuẩn. Cho bé bú đúng tư thế sẽ giúp mẹ tiết nhiều sữa.

Người mẹ cần bế bé sao cho: Tư thế đầu và thân bé thẳng hàng, bụng bé áp sát bụng mẹ, mũi bé đối diện bầu vú mẹ, tay mẹ nâng đầu, vai và mông bé. Bé cần được bú nhiều lần trong ngày (ít nhất 8 lần), bú cả ban đêm. Người mẹ nên cho bé bú cả sữa đầu lẫn sữa cuối, không để sữa còn lại trong bầu vú; cho bé bú đều cả 2 bên, bú hết bên này mới chuyển sang bên kia, lần sau đổi bên. Phần lớn bé sau khi bú dễ bị trớ (hoặc nôn) ra sữa. Để giảm bớt nôn trớ, sau khi bé bú, bế bé đứng 5-10 phút, đến khi bé ợ hơi xong mới cho bé nằm. Khi bé mới bú xong, tránh các thao tác thay tã hay quần áo vì dễ làm bé ọc sữa.

Hiện nay, vẫn còn phổ biến tình trạng sản phụ phải ăn cơm với muối tiêu, thịt kho thật mặn, kiêng cữ canh, rau, hoa quả. Điều này làm cho người mẹ khó ăn uống, thiếu năng lượng, mệt mỏi, táo bón, thiếu canxi, trong khi cơ thể người mẹ cần dinh dưỡng để bù năng lượng đã mất do sinh nở và cho bé bú. Do vậy, người mẹ phải ăn uống đủ thành phần thịt, cá, trứng, rau, hoa quả và uống sữa thêm, uống nhiều nước, chế độ nghỉ ngơi hợp lý.

 BS. Nhất Phương (Sức Khỏe & Đời Sống)