Cho bé chiều cao tối đa

Làm cha mẹ ai cũng mong muốn con mình cao lớn, khỏe mạnh, có một thân hình cân đối và một chiều cao lý tưởng, họ tìm mọi cách miễn làm sao cho bé cao là được.

Tuy nhiên, có thể do chưa có đầy đủ về kiến thức cho nên các bậc cha mẹ cứ nghĩ rằng chỉ cần uống nhiều sữa là bé sẽ cao lớn sau này mà quên đi còn nhiều yếu tố khác tác động đến chiều cao của trẻ. 

Chiều cao phụ thuộc nhiều yếu tố

Hàng ngày phải tiếp rất nhiều các ông bố bà mẹ đến tư vấn, tôi được nghe rất nhiều các câu hỏi: “bác sĩ ơi uống loại sữa nào cho bé cao?” hoặc “có loại thuốc nào uống vào cho bé cao lên không?”...

Có bà mẹ tâm sự: “Em và bố cháu đều thấp, sợ con mình sau này bị lùn, em đã cho cháu uống rất nhiều sữa, toàn những loại đắt tiền thế mà chẳng thấy bé cao thêm gì cả”.

Trường hợp này thì ta có thể đổ cho yếu tố di truyền nhưng lại có những trường hợp cả bố và mẹ đều cao, bé cũng uống khá nhiều sữa mà sao vẫn thấp. Nhưng ngược lại, có trường hợp bố mẹ thấp nhưng bé được chăm sóc và nuôi dưỡng tốt thì lại cao đúng theo tiêu chuẩn. Vậy thì chiều cao do yếu tố nào quyết định?

Chiều cao phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố: yếu tố di truyền, dinh dưỡng, môi trường sống, tình trạng bệnh tật và vấn đề luyện tập thể dục thể thao. Đã có nhiều công trình nghiên cứu chứng minh dinh dưỡng có vai trò rất quan trọng với sự phát triển chiều cao của bé.

Một điều chúng ta dễ nhận thấy ở nước ta hiện nay, đó là trẻ em ở thành phố cao hơn trẻ em nông thôn là do trẻ em thành phố được chăm sóc tốt hơn, có chế độ ăn uống đầy đủ hơn. Để có sự tăng trưởng chiều cao liên tục, cơ thể bé cần được nhận đầy đủ năng lượng cần thiết hàng ngày, bé có tăng cân tốt thì mới tăng chiều cao được.

Ngoài vấn đề năng lượng thì những vi chất dinh dưỡng đã được các nhà khoa học chứng minh là có liên quan đến tăng trưởng chiều cao đó là: vitamin A, vitamin D, lysin, canxi, sắt, kẽm, iod.

Vitamin D có vai trò rất quan trọng trong chuyển hóa canxi và photpho là hai khoáng chất quan trọng để phát triển xương, nếu thiếu vitamin D thì ruột sẽ không thể hấp thu được canxi và photpho dẫn đến bé bị còi xương mà còi xương ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển chiều cao.

Vitamin D có rất ít trong thức ăn, nguồn vitamin D chủ yếu là da tự tổng hợp được khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, vậy nên bé dù có uống nhiều sữa nhưng suốt ngày bị nhốt trong nhà, không được tắm nắng để tổng hợp vitamin D thì không thể hấp thu canxi được mà canxi là yếu tố quan trọng để phát triển chiều cao.

Vitamin A cũng giúp cho sự tăng trưởng của xương, giúp tăng cường miễn dịch bé ít bị ốm đau thì sẽ có cơ hội để cao lớn hơn. Một yếu tố vi lượng rất quan trọng để phát triển chiều cao của bé đó là kẽm, kẽm tham gia vào rất nhiều thành phần các enzyme trong cơ thể giúp tăng tổng hợp protein, phân chia tế bào, thúc đẩy sự tăng trưởng, bé thiếu kẽm thường biếng ăn, còi cọc và chậm lớn...

Iod là thành phần của nội tiết tố tuyến giáp, nội tiết tố này có vai trò thúc đẩy sự tăng trưởng của cơ thể, khi thiếu iod trẻ sẽ bị thiểu năng tuyến giáp, có thể bị lùn do suy giáp trạng.

Vai trò của giấc ngủ

Ngoài việc cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng, bé muốn cao lớn còn phải được ngủ đủ giấc nhất là giấc ngủ ban đêm. Hormone tăng trưởng do tuyến yên tiết ra cao nhất là vào ban đêm khoảng 11-12 giờ đêm khi mà bé đã ngủ say, cho bé ngủ quá muộn, ngủ nhiều ban ngày thì lượng hormone tiết ra rất ít, bé thường chậm lớn, chậm phát triển chiều cao.

Vì vậy, vấn đề chăm sóc giấc ngủ cho bé đóng một vai trò rất quan trọng trong việc phát triển chiều cao. Một số yếu tố khác cũng liên quan dến phát triển chiều cao đó là môi trường sống, bệnh tật và đặc biệt là vấn đề vận động thể lực. Bé không thể cao lớn được trong một môi trường sống ô nhiễm (khói thuốc lá, khói than tổ ong, khói xe, bụi...) thường xuyên bị bệnh tật ốm đau và suốt ngày bị nhốt trong nhà.

Mặt khác, sự tăng trưởng chiều cao của bé có 3 giai đoạn quan trọng nhất: giai đoạn trong bào thai, giai đoạn dưới 2 tuổi và giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì (bé trai: 13-16 tuổi, bé gái 10-13 tuổi). Nếu bé bị suy dinh dưỡng bào thai, sinh ra nhẹ cân, thiếu chiều cao thì sau này cũng khó mà cao được.

Hoặc giai đoạn dưới 2 tuổi bé bị suy dinh dưỡng, nhất là suy dinh dưỡng thể thấp còi thì nguy cơ “thiếu tấc” sau này là rất lớn (vì chiều cao của bé lúc 2 tuổi bằng ½ chiều cao của bé lúc trưởng thành). 

Giai đoạn dậy thì cũng rất quan trọng, ở giai đoạn này bé có thể tăng 10-15cm/năm. Nếu bé được chăm sóc dinh dưỡng tốt và tập thể dục thể thao như: chạy, bơi lội, tập xà... thì có thể cải thiện được chiều cao rất tốt.

Dinh dưỡng và vận động hợp lý

Như vậy, có rất nhiều yếu tố liên quan đến sự phát triển chiều cao của bé, nếu chỉ quan tâm đến việc cho bé uống nhiều sữa để phát triển chiều cao thì chưa đủ. Sữa đúng là một thực phẩm rất tốt, có chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng giúp bé tăng trưởng và phát triển chiều cao.

Sữa là nguồn cung cấp canxi quan trọng, nhất là bé được nuôi bằng sữa mẹ thì có cơ hội cao lớn hơn những bé không có sữa mẹ vì canxi trong sữa mẹ dễ hấp thu hơn canxi trong sữa công thức. Khi cai sữa mẹ, bé cần được bổ sung các loại sữa bột công thức theo tuổi hoặc uống sữa tươi khi bé đã lớn.

Vậy muốn trẻ phát triển chiều cao tốt các bậc cha mẹ cần phải làm gì?

Bé cần có một chế độ dinh dưỡng hợp lý như ăn đủ năng lượng, cân đối thành phần các chất dinh dưỡng, cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất, nhất là các vi chất dinh dưỡng có liên quan đến phát triển chiều cao: vitamin A, vitamin D, lysin, canxi, sắt, kẽm, iod.

Bằng cách ăn đủ bữa theo lứa tuổi, bú sữa mẹ hoặc ăn sữa bột công thức theo tháng tuổi, khi cai sữa mẹ vẫn duy trì uống 500-600ml sữa/ ngày.

Sử dụng muối iod khi nấu thức ăn cho bé ăn đa dạng các loại thực phẩm để nhận được đầy đủ các chất dinh dưỡng có liên quan đến tăng trưởng, cho bé tắm nắng hàng ngày để da tổng hợp đủ vitamin D cho cơ thể.

Bé cần được ngủ đủ giấc vào ban đêm, không để bé ngủ muộn sau 10 giờ đêm. Tạo điều kiện cho bé được sống trong môi trường không ô nhiễm, tăng cường cho bé được vận động thể lực từ khi còn nhỏ.