Không nên bắt bé ngừng uống sữa

Sự cố melamine đã khiến nhiều phụ huynh boăn khoăn việc có nên đưa trẻ đi khám sỏi thận hay không hoặc vì quá lo lắng đã thôi cho trẻ uống sữa.

Bác sĩ Hoàng Thị Diễm Thúy (Phó khoa Thận - máu - nội tiết Bệnh viện Nhi Đồng 2)

- Những ngày gần đây, nhiều phụ huynh tỏ ra lo lắng, nghĩ con bị sỏi thận vì melamin khi thấy con tiểu gắt hoặc than đau bụng. Xin bác sĩ cho biết, những lo lắng này có hợp lý không?

- Trước hết phải khẳng định, sỏi thận ở trẻ là một bệnh rất hiếm gặp. Trên thế giới tỷ lệ này dao động từ 1/10.000 đến 1/100.000. Riêng tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, mỗi năm chỉ có vài trẻ được chẩn đoán sỏi thận.

Nguyên nhân chính dẫn đến sỏi thận nhũ nhi thường là do chứng rối loạn chuyển hóa khiến thức ăn không tiêu hóa hết mà tụ lại ở sạn sỏi hoặc trẻ bị dị dạng đường tiểu, trẻ nam bị da quy đầu khiến nước tiểu ứ gây viêm đường tiết niệu lâu ngày thành sỏi thận.

Sỏi thận do melamine là ứ đọng của chất này lâu ngày tạo thành sỏi. Tuy nhiên tại bệnh viện chưa phát hiện trường hợp nào mắc bệnh có liên quan.

- Trẻ bị sỏi thận do melamine có biểu hiện gì khác so với các nguyên nhân gây bệnh ở trên?

- Tất cả các bệnh nhi mắc bệnh tiết niệu hoặc sỏi thận đều có biểu hiện như nhau. Ở trẻ lớn, đã biết nói, bệnh thường khiến trẻ than đau lưng, đau bụng, đau buốt khi đi tiểu. Ở trẻ nhỏ triệu chứng lâm sàng thường thấy là quấy khóc nhiều, nôn, tiếp đến là đi tiểu ra máu. Lượng máu trẻ đi tiểu nhiều hay ít phụ thuộc vào sự tổn thương thận hay bàng quang do sỏi gây ra. Ở những trường hợp này, phụ huynh nên đưa trẻ đến khám để phát hiện bệnh và sàng lọc nguyên nhân gây bệnh. Nếu để lâu ngày, sỏi thận có thể gây nhiễm trùng máu, tổn thương nhu mô thận dẫn đến suy thận mãn.

Bác sĩ Tăng Chí Thượng - Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng 1 

- Những trường hợp nào được xếp vào nhóm nghi ngờ mắc sỏi thận do melamin thưa bác sĩ?

- Trường hợp trẻ có một trong những dấu hiệu về đường tiết niệu như tiểu khó, tiểu đau, tiểu ra máu mà bà mẹ khẳng định trước đây trẻ có uống sữa có nguồn gốc Trung Quốc, bệnh viện sẽ cho nhập viện để kiểm tra sỏi và chức năng thận có bị suy giảm hay không.

Trường hợp bà mẹ nhớ trẻ từng uống sữa có trong danh sách dính melamine nhưng chưa có biểu hiện bệnh, thì bệnh nhi sẽ được kiểm tra bằng một xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu để xem có hồng cầu hay chất đạm trong nước tiểu hay không. Nếu có, trẻ sẽ được siêu âm để tìm xem có sỏi thận hay không.

Nhận dạng sỏi thận do melamine phụ thuộc vào yếu tố khai thác bệnh sử. Nếu người nhà cho biết trẻ từng uống hoặc uống lâu ngày sữa có melamine thì đây là một trong những căn cứ để bác sĩ kiểm tra và chẩn đoán. Phương pháp loại bệnh sẽ được giúp xác định sỏi thận do nguyên nhân nào. Tuy nhiên phải nói rằng, tại Việt Nam, bệnh sỏi thận ở trẻ nhỏ là rất hiếm. Từ nhiều năm nay, bệnh viện chưa phát hiện một ca nhũ nhi nào bị mắc sỏi thận cả. Tôi nghĩ tác động của melamine với trẻ em TP HCM là chưa lớn.

- Xin bác sĩ cho một lời khuyên đối với các phụ huynh trong thời điểm nhạy cảm hiện nay?

- Theo tôi, nếu bé còn trong 4 tháng đầu thì nên cho bú sữa mẹ. Trong trường hợp mẹ bận bịu, phải cho trẻ bú sữa ngoài, phụ huynh nên tìm hiểu danh sách các loại sữa không có melamine mà Bộ Y tế đã công bố. Hoang mang trong thời điểm này là dễ hiểu, nhưng hoang mang quá mức đến không dám cho trẻ bú thì không nên.

Bác sĩ Nguyễn Xuân Mai - Phó viện Vệ sinh Y tế công cộng

- Rất nhiều phụ huynh thắc mắc không biết phải uống bao lâu và uống bao nhiêu sữa có chứa melamine trẻ mới mắc sỏi thận. Bác sĩ có thể nói rõ hơn về điều này?

- Thật ra, thế giới chưa có nghiên cứu độc tố của melamine trên cơ thể người. Tuy nhiên một số nghiên cứu trên chuột và thỏ, cho thấy, nếu dùng liên tục 13 tuần với liều lượng melamine 63 mg/kg/ngày thì thận bắt đầu bị viêm. Như vậy, nếu thử ước tính trên người, thì một trẻ nặng 5 kg phải uống mỗi ngày đến 315 mg kéo dài trong 13 tuần thì thận có thể bị ảnh hưởng. Song, cũng có những nghiên cứu ở động vật kéo dài đến hơn hai năm mới thấy có ảnh hưởng.

- Nhiều người lớn, nhất là người già, người bị bệnh, có thói quen uống sữa hằng ngày đang rất lo lắng cho quả thận của mình trước sự kiện melamine. Xin bác sĩ cho biết ý kiến về vấn đề này?

- Theo thông tin của Tổ chức Y tế thế giới đưa ra hôm 25/9, đến 98% melamine được đào thải qua đường tiết niệu ở những cơ thể con vật lớn như trâu bò. Như vậy, có thể suy luận, khả năng người lớn bị sỏi thận do melamine là hiếm hơn ở trẻ. Một là do trong nước tiểu trẻ có một lượng axit uric khá lớn, axit này nhanh chóng kết hợp với protein trong melamine để tạo thành sỏi thận, cho nên trẻ dễ mắc bệnh hơn người đã trưởng thành.

Theo VnExpress