Thời điểm ăn dặm

Sữa mẹ là thực phẩm tốt nhất cho sự phát triển của bé dưới 6 tháng tuổi, nhưng ăn dặm cũng không kém phần quan trọng trong việc giúp bé tăng trưởng và thích nghi với cuộc sống. Vậy thì thời điểm nào là tốt nhất cho bé tập ăn dặm?

Ăn dặm - hay còn gọi là ăn bổ sung, ăn sam được hiểu là sự chuyển từ chế độ sữa hoàn toàn sang chế độ ăn có thức ăn khác sữa. Ăn dặm có thể làm bé thích thú hoặc đôi khi làm bé khó chịu. Thời điểm ăn dặm rất quan trọng cho sự phát triển của bé do đó bạn không nên nóng nẩy hãy để ăn dặm là nguồn cảm hứng đối với bé.

Sau 4-6 tháng tuổi bé có nhu cầu năng lượng và các chất dinh dưỡng tăng lên vì bé lớn lên không ngừng, sữa không cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho bé nên cần phải cho bé ăn thêm các loại thức ăn khác. Các chất dinh dưỡng dễ bị thiếu hụt khi chỉ dựa vào chế độ ăn lỏng (sữa) là năng lượng, chất đạm (protein), sắt và kẽm, đưa đến hậu quả là bé chậm tăng trưởng, dễ bị thiếu máu, biếng ăn và các rối loạn khác.

Trước đây rất lâu ông bà ta đã bắt đầu cho bé ăn dặm khi bé tròn 8 tuần tuổi, sau đó 10 năm gần đây các bà mẹ được khuyến nghị là nên bắt đầu cho bé ăn dặm khi bé tròn 4 tháng tuổi.

Từ năm 2003, theo Tổ Chức Y Tế Thế Giới và UNICEF thời điểm cho bé ăn dặm nên bắt đầu khi bé tròn 6 tháng tuổi. Do bé dưới 6 tháng tuổi thì chức năng thận và ruột chưa hoàn thiện và việc cho ăn dặm sớm có thể làm tăng nguy cơ dị ứng như chàm da hoặc suyễn. Một số nghiên cứu cho thấy hệ tiêu hóa và một số men tiêu hóa ở bé chỉ hoàn thiện khi bé trên 6 tháng tuổi.

Tuy nhiên, mỗi bé có mức độ phát triển, trưởng thành và nhu cầu về năng lượng khác nhau,  cũng như mức độ tăng cân của bé trong 4 tháng đầu khác nhau, nên việc cho bé ăn dặm có thể bắt đầu khác nhau.

Tại BV Nhi Đồng I, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu về tình trạng dinh dưỡng của bé điều trị nội trú năm 2003, tình trạng dinh dưỡng 1999 bé điều trị ngoại trú 2006, kết quả cho thấy bé được bắt dầu cho ăn dặm từ 4 tháng đến 6 tháng tuổi thì tỉ lệ bé bị suy dưỡng là thấp nhất.

Vậy khi nào nên tập cho bé ăn dặm?

Trong vòng 6 tháng đầu đời, sữa mẹ là nguồn cung cấp năng lượng chính cho bé. Sữa mẹ dễ tiêu hóa, có đầy đủ các yếu tố bảo vệ giúp bé chống đỡ lại bệnh tật và giúp bé phát triển tốt về mặt trí tuệ. Nếu mẹ đủ sữa, bé tăng cân tốt (500gr – 600 gr/tháng) và mẹ có điều kiện thì cho bé bú hoàn toàn trong 6 tháng đầu thì nên cho trẻ bắt đầu ăn dặm khi trẻ tròn 6 tháng tuổi.

Chỉ cho bé ăn dặm từ 4 - 6 tháng tuổi khi:

Mẹ phải đi làm sớm, không có điều kiện cho bé bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.

Bé được bú sữa mẹ hoàn toàn và đúng cách nhưng không tăng cân tốt.

Bé bị đói sau khi cho bú, nhưng từ chối sữa.

Bé thức dậy nhiều lần vào ban đêm và đòi bú.

Thời gian giữa các cử bú ngắn dần.

Những điều nên tránh khi cho bé ăn dặm

Nếu trong gia đình có người bị dị ứng và bạn cho bé ăn dặm trước 6 tháng tuổi bạn không nên cho những thức ăn có chứa gluten (có trong bột mỳ, lúa mạch đen và các món ăn chế biến từ lúa mạch như bánh mì, bột mì, mì ống, bánh bích quy và yến mạch), trứng, phomai, sản phẩm sữa, cá và hải sản.

Muối: Bé từ 7 tháng đến 1 tuổi chỉ nên sử dụng 1g muối/ngày, sữa mẹ hoặc sữa công thức cung cấp đầy đủ muối cho bé, do đó khi cho ăn dặm không nên nêm muối vào thức ăn của bé vì thận của bé chưa phát triển hoàn thiện. Hạn chế cho ăn những thực phẩm chứa muối cao như phomai, xúc xích.

Đường: không cho đường vào thức uống và thức ăn của bé vì đường làm tăng nguy cơ hư răng.

Mật ong: Không cho bé ăn mật ong khi bé chưa tròn 1 tuổi. Vì mật ong có thể chứa vi trùng làm tổn thương hệ ruột của bé. Bé sau 1 tuổi, ruột đã trưởng thành và có thể ức chế sự sinh sản của vi trùng.

Nước trái cây: nước cam, táo là nguồn vitamin C cho bé. Tuy nhiên nước trái cây làm giảm khả năng uống sữa của bé. Tuy nhiên Vitamin C giúp bé tăng cường hấp thu sắt từ thức ăn do đó bạn có thể cho bé uống nước trái cây thật loãng tỉ lệ 1/10 khi bé > 6 tháng tuổi.

Theo Bệnh viện nhi đồng 1