Cẩn thận khi dùng mật ong

Từ xa xưa đến nay, mật ong vẫn là phương thuốc rẻ mà hiệu quả. Mật ong có vị ngọt và thanh, có tác dụng chữa nhiều bệnh nhất là làm giảm cơn ho và những vấn đề về hô hấp ở trẻ nhỏ.

Tuy nhiên, theo khuyến cáo của các bác sĩ, trẻ dưới 12 tháng tuổi không nên dùng mật ong.

Tác dụng thiết thực của mật ong

Đúng là mật ong tự nhiên rất có ích đối với sức khỏe con người. Mật ong từ lâu đã được sử dụng như một bài thuốc cổ truyền để chữa bệnh dạ dày. Khoa học gần đây chứng minh được rằng, mật ong giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn Helicobacter pylori - thủ phạm gây ra nhiều trường hợp loét dạ dày. Nó cũng làm giảm chứng viêm dạ dày do uống quá nhiều rượu.

Ngoài ra, mật ong còn có thể làm giảm khả năng gây ung thư của một số tác nhân độc hại. Một số tài liệu cũng mô tả việc dùng mật ong trong điều trị chứng hoại tử chi, giúp làm giảm tỷ lệ bệnh nhân tử vong hoặc phải cưa chi. Khi so sánh tác dụng điều trị bỏng của mật ong và Silvadene, người ta nhận thấy mật ong giúp vết thương mau lành hơn, người bệnh ít bị sẹo và vùng sẹo ít bị co kéo hơn. Các nhà khoa học Nga thì cho rằng, mật ong là phương thuốc hiệu quả trong phục hồi thị lực ở những người già bắt đầu bị đục thủy tinh thể.

Và những tác hại không mong muốn

Theo BS Tiến Dũng, Bệnh viện Bạch Mai, bất chấp tất cả những lợi ích trên, mật ong vẫn rất không an toàn cho trẻ dưới 12 tháng tuổi. Thực phẩm này chứa các bào tử Clostridium botulinum - thủ phạm gây ra một chứng ngộ độc thực phẩm rất nguy hiểm cho trẻ nhỏ (tên khoa học là Botulism). Điều này tuy hiếm xảy ra nhưng những trường hợp nặng sẽ ảnh hưởng tới hệ thần kinh của trẻ và có thể gây tử vong.

Bào tử Clostridium botulinum có mặt rất nhiều trong đất, bụi và mật ong. Người lớn tuy cũng nuốt phải bào tử này nhưng hầu như không bao giờ bị bệnh. Nguyên nhân là do hệ tiêu hóa của họ đã trưởng thành, đủ khả năng vô hiệu hóa các bào tử nói trên. Trong khi đó, ở trẻ nhỏ dưới 12 tháng tuổi, hệ tiêu hóa còn chưa có đủ các vi khuẩn hữu ích, đủ khả năng tiêu diệt bào tử Botulism, ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn này cũng như việc sản sinh độc tố. Vì vậy, khi nuốt phải Clostridium botulinum, bào tử có thể giải phóng vi khuẩn và sinh ra độc tố.

Nhấn mạnh đến yếu tố độc hại này, BS Dũng cho biết thêm: Độc tố Botulism là chất tự nhiên độc hại nhất mà con người biết đến. Liều lượng cực nhỏ của chất này trong máu cũng có thể làm tê liệt các cơ hô hấp và gây tử vong trong vài phút. Botulism ở trẻ nhỏ đã được phát hiện ở tất cả các châu lục, trừ châu Phi, và nguyên nhân hàng đầu vẫn là dùng mật ong. Đơn cử tại Mỹ, mỗi năm có 70 - 90 trường hợp trẻ nhỏ bị ngộ độc do mật ong, đó là chưa kể nhiều trường hợp bị bỏ sót, không được chẩn đoán đúng.  

Bệnh có thể xuất hiện vào bất cứ thời điểm nào trong năm đầu đời của trẻ nhỏ, nhưng hay gặp nhất là trong 6 tháng đầu. Rất may là trong đa số trường hợp, lượng độc tố hết sức nhỏ nên hậu quả không trầm trọng.

Triệu chứng và cách xử trí

BS Dũng cho biết, triệu chứng đầu tiên của bệnh này là táo bón - một hiện tượng khá phổ biến ở rất nhiều trẻ nhỏ (táo bón có thể kéo dài 3 - 30 ngày sau khi nuốt phải mật ong chứa bào tử Clostridium botulinum). Tiếp theo, trong vòng vài ngày, cha mẹ có thể nhận thấy trẻ trở nên bơ phờ, mệt mỏi, chán ăn, khóc yếu. Sau giai đoạn này, trẻ có thể thèm ăn trở lại - đó là lúc bệnh đã qua đỉnh điểm và bắt đầu thoái lui.

Nếu bệnh tiếp tục tiến triển, trẻ sẽ ngày càng ít vận động và có thể bắt đầu chảy nước dãi, phản xạ bú giảm. Một dấu hiệu quan trọng nữa là đầu trẻ bỗng nhiên trở nên mềm oặt (trẻ không giữ được đầu như trước nữa). Trong một số trường hợp, trẻ bị khó thở vì liệt cơ hoành. Ngừng thở hoàn toàn có thể xuất hiện ngay hoặc từ từ.

Đối với các thầy thuốc nhi khoa, nếu gặp một trường hợp trẻ nhỏ trước đó khỏe mạnh, bỗng nhiên bị táo bón rồi yếu đi, bú kém, khóc yếu, khó thở thì điều đầu tiên cần nghĩ tới chính là Bệnh Botulism. Lúc này, cha mẹ phải ngay lập tức đưa trẻ đến bệnh viện để được chăm sóc đặc biệt về hô hấp và dinh dưỡng. Nếu điều trị đúng, đa số trẻ phục hồi được hoàn toàn (thông thường bác sĩ không cần dùng tới kháng sinh hay kháng độc tố).

Để phòng bệnh, BS Dũng khuyến cáo, cha mẹ không được cho trẻ dưới 12 tháng tuổi dùng mật ong. Khi trẻ mắc bệnh cần cho trẻ bú nhiều vì việc bú mẹ cũng làm giảm độ nặng của bệnh. Ngoài mật ong, bào tử Botulism còn được tìm thấy trong thực phẩm chưa nấu chín, vì vậy, phải tránh cho trẻ ăn thức ăn sống hoặc nấu chưa kỹ.

Theo Gia Đình & Xã Hội