Giúp bé có chiều cao tối ưu

Chiều cao phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố: Di truyền, dinh dưỡng, môi trường sống, tình trạng bệnh tật và vấn đề luyện tập thể dục thể thao. Ba giai đoạn quan trọng nhất trong sự tăng trưởng chiều cao của trẻ đó là: Giai đoạn trong bào thai, giai đoạn dưới 2 tuổi và giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì (trẻ trai: 13 - 16 tuổi, trẻ gái: 10 - 13 tuổi). Trẻ bị suy dinh dưỡng (SDD) bào thai, đẻ ra nhẹ cân, thiếu chiều cao, ít có cơ hội cao lớn ở tuổi trưởng thành.

Hoặc giai đoạn dưới 2 tuổi, trẻ bị SDD nhất là SDD thể thấp còi thì nguy cơ thấp lùn sau này là rất lớn (thông thường, chiều cao ở tuổi trưởng thành gấp 2 lần chiều cao khi trẻ 2 tuổi). Và giai đoạn dậy thì cũng rất quan trọng. Ở giai đoạn này trẻ có thể tăng 10 - 15 cm/năm. Nếu trẻ được chăm sóc dinh dưỡng đầy đủ tốt và tập thể dục thể thao như: chạy, bơi lội, tập xà... thì có thể cải thiện được chiều cao rất tốt.

Đã có nhiều công trình nghiên cứu chứng minh dinh dưỡng có vai trò rất quan trọng với sự phát triển chiều cao của trẻ. Một điều chúng ta dễ nhận thấy ở nước ta hiện nay đó là trẻ em ở thành phố cao hơn trẻ em nông thôn. Lý do dễ nhận thấy là trẻ em thành phố được chăm sóc tốt hơn, có chế độ ăn uống đầy đủ hơn. Để có sự tăng trưởng chiều cao liên tục, cơ thể trẻ cần được nhận đầy đủ năng lượng cần thiết hàng ngày, trẻ có tăng cân tốt thì mới tăng chiều cao được.

Vì vậy để đảm bảo cho tương lai và chiều cao của trẻ, chúng ta phải luôn luôn tuân thủ thực hiện một chế độ ăn uống hợp lý cho trẻ ngay từ bây giờ.  Bữa ăn của trẻ bao giờ cũng phải đầy đủ 4 nhóm: Đạm - bột - béo - rau quả. Chất đạm nên chiếm khoảng 10 - 15% tổng năng lượng nói chung, tinh bột chiếm 50-55% và chất béo 30%. Nên cho trẻ ăn đa dạng không kiêng khem, không ăn uống thiên lệch, năng lượng cung cấp phải đủ, phù hợp với lứa tuổi.

Ngoài vấn đề năng lượng thì những vi chất dinh dưỡng đã được các nhà khoa học chứng minh là có liên quan đến tăng trưởng chiều cao đó là: vitamin A, vitamin D3, lysin, canxi, sắt, kẽm, iốt. Trong đó, vitamin D3 có vai trò rất quan trọng trong chuyển hoá canxi và phốt pho - 2 khoáng chất giúp phát triển xương. Thiếu vitamin D3 cản trở sự hấp thu canxi và phốt pho từ ruột, dẫn đến còi xương. Vitamin D3 có rất ít trong thức ăn, nguồn vitamin D3 chủ yếu do da tự tổng hợp được khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Vậy nên một đứa trẻ dù được cung cấp đủ lượng sữa cần thiết, nhưng không được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, dẫn tới vitamin D3 không được tổng hợp, hậu quả là canxi không được hấp thu làm ảnh hưởng rất lớn đến hệ xương của trẻ. Vitamin A - ngoài vai trò với mắt, còn giúp cho sự tăng trưởng của xương, tăng cường miễn dịch, tăng sức đề kháng cho trẻ.

Yếu tố vi lượng đóng vai trò quan trọng để phát triển chiều cao của trẻ đó là kẽm và iốt. Trong đó kẽm tham gia vào rất nhiều thành phần các enzyme trong cơ thể, giúp tăng tổng hợp protein, phân chia tế bào, thúc đẩy sự tăng trưởng. Trẻ em thiếu kẽm thường biếng ăn, còi cọc và chậm lớn. Iốt là thành phần của nội tiết tố tuyến giáp, nội tiết tố này có vai trò thúc đẩy sự tăng trưởng của cơ thể, khi thiếu iốt trẻ sẽ bị thiểu năng tuyến giáp có thể bị lùn do suy giáp trạng.

Bên cạnh việc cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng, trẻ muốn cao lớn còn phải được ngủ đủ giấc, nhất là giấc ngủ ban đêm. Những nghiên cứu cho thấy, hormone tăng trưởng do tuyến yên tiết ra cao nhất là vào ban đêm khoảng 11 - 12 giờ đêm khi trẻ đã ngủ say. Trẻ ngủ quá muộn, ngủ nhiều vào ban ngày thì lượng hormone tiết ra rất ít, trẻ thường chậm lớn, chậm phát triển chiều cao.

Vì vậy, vấn đề chăm sóc giấc ngủ đóng một vai trò rất quan trọng trong việc phát triển tầm vóc ở trẻ. Một số yếu tố khác cũng liên quan đến phát triển chiều cao đó là môi trường sống, bệnh tật và đặc biệt là vấn đề vận động thể lực. Một đứa trẻ không thể cao lớn được trong một môi trường sống ô nhiễm (khói thuốc lá, khói than tổ ong, khói xe, bụi...), thường xuyên bị bệnh tật ốm đau và suốt ngày bị nhốt trong nhà.

Sự quan tâm đúng hướng, đúng thời điểm của các bậc cha mẹ sẽ đem đến cho bé yêu một tương lai tươi sáng, sẵn sàng hoà nhập với những thay đổi của môi trường sống. Với nền kinh tế năng động, con người thông minh, nhạy bén và có hiểu biết về dinh dưỡng ngày càng cao, tầm vóc của thế hệ trẻ Việt Nam chúng ta chắc chắn sẽ cải thiện đáng kể trong những năm tới.

Theo Gia Đình & Xã Hội