Nhận biết và cách xử trí sốt ở bé

Bình thường, nhiệt độ của cơ thể không vượt quá 37,2°C (phương pháp cặp nhiệt độ nách). Con số này tương đương 37,5°C nếu đo ở miệng và 38°C nếu đo ở hậu môn. Bài viết này sử dụng số đo nhiệt độ theo phương pháp cặp nách. 

Phân loại sốt:

- Sốt nhẹ: 37,3ºC-38,3°C.        

- Sốt vừa: 38,4ºC-39,7°C.        

- Sốt cao: 39,8°C trở lên.

3 nguyên nhân chính gây sốt 

Cách đo nhiệt độ

- Dùng nhiệt kế thủy tinh thông thường đo dưới nách: Phương pháp cổ điển này vẫn tỏ ra chính xác nhất, tuy khó áp dụng với bé đang khóc, vặn vẹo. Cố giữ nhiệt kế trong 3 phút, đầu nhiệt kế phải nằm sâu trong hố nách.

- Dùng nhiệt kế đo nhiệt độ ở tai: Phương pháp này thuận tiện và đã trở nên thông dụng. Tuy nhiên độ chính xác của nó dao động. Một tai có thể cho nhiệt độ  36,7°C, trong khi tai khác lại cho 39,4°C. Nếu nhiệt độ đo được nằm trong giới hạn bình thường, có thể chỉ số này là đúng. Nếu nhiệt độ đo được là 39,5°C, bạn nên kiểm tra lại bằng nhiệt kế thủy tinh. Chỉ số 37,2ºC-38,9°C là đáng tin cậy hơn.

- Nhiệt kế thủy tinh đo hậu môn: Phương pháp này chỉ nên áp dung cho các bé từ 3 tháng tuổi trở xuống vì ở giai đoạn này độ chính xác có ý nghĩa hết sức quan trọng. Nhẹ nhàng đưa nhiệt kế vào sâu trong hậu môn khoảng 1,25 cm và giữ tại chỗ 3 phút.        

- Nhiệt kế điện tử: Có thể dùng đo ở miệng, dưới nách hoặc đo ở hậu môn. Nhiệt kế này đo nhanh hơn nhiều so với nhiệt kế thủy ngân, mặc dù bạn cũng mất đi phần nào độ chính xác, tương tự như với nhiệt kế đo tai.

Sử dụng thuốc 

Nếu sau khi cân nhắc, bạn thấy cần dùng thuốc hạ nhiệt cho bé thì có thể lựa chọn các thuốc sau: 

- Acetaminophen (Paracetamol, Efferalgan, Dafalgan…): Thuốc hạ nhiệt, giảm đau này đã được dùng từ lâu và tỏ ra hiệu quả trong phần lớn trường hợp.

Liều dùng: 10mg/kg x 4 tiếng/lần hoặc 15 mg/kg x 6 tiếng/lần.

- Ibuprofen: Loại thuốc mới hơn này cũng hiểu quả cho hạ nhiệt và giảm đau. Nó tỏ ra hiệu quả hơn khi bé sốt cao và tác dụng kéo dài hơn. Có thể dùng thuốc 6 tiếng/lần. Trước đây, thuốc chỉ được dùng cho bé từ 6 tháng tuổi trở lên nhưng gần đây thuốc được chứng minh là an toàn và hiệu quả cho bé từ 2 tháng tuổi.                                                                       

Liều dùng: 5-10 mg/kg (cân nặng) x 6 tiếng/lần.   

- Sử dụng kết hợp cả hai loại thuốc nói trên: Tốt nhất là chỉ nên dùng một trong hai loại thuốc này. Tuy nhiên, nếu dùng một loại thuốc mà nhiệt độ không hạ đáng kể hoặc lại tăng trở lại rất nhanh thì bạn có thể dùng thêm thuốc thứ hai mà không cần chờ đến giờ cho liều mới, phương pháp này vẫn an toàn cho bé. Hoặc dùng xen kẽ hai loại thuốc trên cứ 3 tiếng một liều. Ví dụ, 8h00: paracetamol, 11h: ibuprofen, 14h: paracetamol…

Một số lưu ý khác: Nếu bé bị nôn và không uống được bất cứ thuốc gì, bạn có thể dùng paracetamol dạng đặt hậu môn.  

Chườm khăn ấm: Dùng khăn thấm nước ở nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ cơ thể 2ºC, chườm các vùng có mạch máu lớn đi qua (hố nách, bẹn, cổ) để đẩy nhanh quá trình tỏa nhiệt. Khi bé sốt cao, cần kết hợp với dùng thuốc, không dùng biện pháp này một mình.

Cho bé uống nhiều nước giúp hạn chế tình trạng mất nước. Không dùng Aspirin cho bé.

Bác sĩ Thủy