Nguyên nhân và cách phòng gù lưng cho bé

Gù là một thể thoát vị đĩa đệm đặc biệt thường xảy ra ở bé. Bệnh tiến triển rất từ từ, không gây đau đớn 'cấp tính' ở cột sống nên thường bị bỏ qua.

Nguyên nhân

Gù lưng ở bé là bệnh loạn sản sụn của đốt sống và đĩa đệm ở vùng cột sống ngực. Bệnh có gây ảnh hưởng đến cột sống thắt lưng và cần phân biệt với những bệnh lý khác của cột sống thắt lưng.

Tổn thương bệnh lý thể hiện đốt sống vẹt ở phần trước, nhân nhầy thoát vị chui vào thân đốt sống ở phía dưới đĩa đệm, mặt trên và dưới của thân đốt sống cong lên chứ không lõm xuống, đĩa đệm hẹp, sụn đĩa đệm lồi lõm không đều. Những tổn thương trên thường xuất hiện ở vùng lưng, từ đốt sống ngực thứ 7 đến thứ 11. Bệnh thường gặp ở nam giới, đa số bệnh nhân bắt đầu ở lứa tuổi 13-17.

Nhận biết bệnh

Gù lưng là biểu hiện điển hình của bệnh, cột sống lưng gù cong đều, không có đỉnh gù nhọn. Do gù ở cột sống nên cột sống cổ và thắt lưng uốn cong ra trước (ngược lại cột sống lưng) để bù trừ. Giảm sự giãn nở của lồng ngực khi thở, gây giảm dung tích sống của phổi.

Đau ở cột sống lưng, mức độ thường nhẹ, đau có thể lan lên vùng cột sống cổ và xuống cột sống thắt lưng, về chiều đau nhiều hơn buổi sáng. Cũng có những người bị bệnh này nhưng không đau đớn gì. Không có triệu chứng chèn ép tủy hoặc rễ thần kinh. Trên phim X-quang nếu thấy hình ảnh bệnh lý như mô tả ở trên có thể chẩn đoán xác định bệnh. Cần chú ý phân biệt với viêm cột sống dính khớp, lao cột sống, thoái hoá cột sống.

- Để phòng bệnh gù lưng cho bé, các bậc cha mẹ cần chú ý ngay từ những bước đi chập chững của con. Cần lựa chọn thời điểm thích hợp dạy con tập đi và thực hiện được theo đúng khả năng của mình, tránh nóng vội, muốn bé ngồi (đi, đứng) quá sớm khiến cột sống non nớt của bé phải gánh đỡ sức nặng của đầu và thân mình, dễ khiến bé mắc các bệnh cột sống về sau.

- Khi bé đã biết đi, cần dạy bé đi một cách tự nhiên, giữ đầu thẳng, hai vai cân đối, ngực hơi ưỡn ra phía trước. Đây là giai đoạn đầu tiên cũng là một trong những bước quan trọng nhất tránh cho bé bị gù (hay cong vẹo cột sống) sau này.

- Khi bé bước vào tuổi đến trường, cần tạo cho bé thói quen ngồi học đúng tư thế. Bé tuổi mẫu giáo nếu phải ngồi học hay xem vô tuyến lâu, cột sống rất dễ bị gù, vẹo do hệ cơ bắp chưa đủ sức đỡ được trọng lượng cơ thể trong thời gian dài.

- Đối với bé lớn hơn (cấp tiểu học hay trung học cơ sở), bé thường hay ngồi bò ra bàn, ép ngực vào thành bàn, nghiêng vẹo cổ để viết nên dễ bị biến dạng cột sống. Nhiều học sinh bị cong vẹo cột sống (hay gù), vai bị lệch, vai cao vai thấp do cột sống bị xoay. Do đó, bé cần được tạo những điều kiện sinh hoạt, vui chơi, hoạt động thoải mái để bé có thể thay đổi tư thế cột sống thường xuyên, kết hợp các hoạt động thể lực và nghỉ ngơi một cách hài hòa, hợp lý. Mỗi học sinh cũng cần được sắp xếp một vị trí ngồi trong lớp hợp lý để có thể nhìn rõ bảng mà không phải ưỡn hay dướn, ngó nghiêng người dễ dẫn đến bị cong vẹo cột sống.

- Ở gia đình, cha mẹ cũng cần luôn quan sát, nhắc nhở bé đi, đứng, ngồi học đúng tư thế. Nếu bé có những dấu hiệu khác thường thì kịp thời chấn chỉnh, tránh để thành tật do tư thế không đúng.

PGS. Vũ Quang Bích (SK & ĐS)