Chán ăn vì trầm cảm

Một trong những điều người làm cha mẹ rất quan tâm và lo lắng là bé chán ăn. Đó không chỉ có nguyên nhân từ thức ăn như do thực đơn nghèo nàn, chế biến không ngon, không phù hợp ý thích và lứa tuổi của bé… mà có thể là do yếu tố tâm lý, người cho ăn không ngọt nhẹ, hay quát tháo, la mắng và thậm chí là do một cú shock tâm lý nào đó trong cuộc sống.

Cha mẹ ly hôn, con suy kiệt vì trầm cảm

Xin dẫn ra đây một trường hợp điển hình chán ăn do yếu tố tâm lý.

Cháu Vân, 12 tuổi (TPHCM), cao 125cm nhưng chỉ nặng 15kg. Từ 2 tuổi, sau khi cha mẹ ly dị, Vân bắt đầu nôn rồi phải nhập viện nhiều lần vì nôn, chán ăn và suy kiệt, với mức trung bình mỗi năm phải nằm viện… 6 tháng. Vì mẹ đi làm ở TPHCM, nên có lúc Vân được gửi lên nhà nội ở Vũng Tàu, có lúc gửi bên nhà ngoại ở Đồng Nai. Có một điểm đặc biệt là dù có em gái song sinh và khá nhiều đồ chơi nhưng Vân có một sở thích lạ kỳ là chỉ thích chơi với… chăn màn.

Ảnh minh họa.

Ở lần nhập viện thứ 6 trong vòng 1 năm gần đây, sau khi các bác sĩ đã kiểm tra sức khỏe toàn diện và không tìm ra nguyên nhân gây nôn, chán ăn, Vân được giới thiệu đến đơn vị Tâm lý – BV Nhi Đồng I để điều trị.

Vân có vẻ thờ ơ, không thích giao tiếp, khó ngủ và chỉ muốn ăn khi được đặt ống thông mũi - dạ dày. Sau khi tiếp xúc với bác sĩ tâm lý và cảm thấy an tâm, Vân mới chịu trả lời các câu hỏi với một giọng rất nhỏ. Mỗi khi được xuất viện và trở về môi trường gia đình không an toàn, thiếu tình thương, đối diện với sự xung đột giữa hai họ nội ngoại, Vân lại nôn và từ chối ăn để rồi lại phải nhập viện.

Khi vào viện, Vân cảm thấy an tâm hơn, nhất là khi được các chuyên viên tâm lý nâng đỡ tinh thần và lắng nghe cuộc đời đau khổ, thiếu tình thương của mình. Vì thế, Vân thích ở bệnh viện hơn ở nhà. Ngoài ra, khi nằm viện, cháu còn được các thành viên trong gia đình đến thăm và mối quan hệ giữa hai bên nội ngoại đỡ căng thẳng hơn. Sau một thời gian điều trị tâm lý và được sự động viện của các nhà trị liệu tâm lý, Vân ăn được và muốn ra viện với nét mặt vui vẻ hứa sẽ tái khám tâm lý.

Dễ bị trầm cảm vì vắng mẹ

Chuyện trên đây của Vân là một điển hình về rối loạn tâm thần với tên là trầm cảm vắng mẹ (anaclitic depression), được bác sĩ René Spitz mô tả lần đầu tiên năm 1946 xảy ra ở trẻ nhỏ khi vắng mẹ quá 3 tháng trong độ tuổi 6-12 tháng. Hội chứng này thường gặp ở bé mồ côi hoặc bé bị cách ly khỏi cha mẹ. Sự vắng mẹ đã gây những triệu chứng thể chất và tâm lý cho bé như tự cô lập, tránh tiếp xúc với xã hội, sụt cân, khó ngủ, từ chối ăn, dễ bị nhiễm khuẩn, chậm phát triển tâm vận động, tự kích thích bằng những hành vi rập khuôn và có ánh nhìn xa xăm.

Tiếp sau BS René Spitz, nhà phân tâm John Bowlby đã tiếp tục nghiên cứu và đề cập đến rối loạn gắn bó ở bé bị tách rời khỏi mẹ quá sớm, gây ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển tâm lý, cảm xúc của bé. Những ảnh hưởng này có thể kéo dài đến tuổi vị thành niên và thậm chí là khi đã trưởng thành.

Không món thuốc nào quý bằng... tình thương

Mối quan hệ giữa cha mẹ và con trong những năm đầu đời là một yếu tố quyết định và quan trọng đối với cả cuộc đời của bé. Bé luôn cần được sự chăm sóc, vỗ về của gia đình, đặc biệt là cha mẹ vì không ai có thể thay thế được vai trò và biểu hiện tình thương như cha mẹ đối với bé.

Trong bối cảnh xã hội hiện nay, nhiều cuộc hôn nhân gãy đổ hơn và không ít cha mẹ phải đi làm xa, gửi con cho ông bà nuôi, bé sẽ rất thiệt thòi vì thiếu sự âu yếm, vuốt ve và nâng đỡ của cha mẹ.

Trên tất cả mọi thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, “thực phẩm tâm lý” mà bé luôn cần chính là tình thường của cha mẹ, thể hiện qua những giao tiếp hằng ngày, từ ánh mắt, giọng nói, cử chỉ vỗ về, âu yếm, ân cần chăm sóc, nhất là trong những lúc bé phải trải qua cơn bệnh gây đau đớn thể xác và cô đơn tâm hồn. Vì thế, dù trong hoàn cảnh nào, cha mẹ hãy luôn kề bên để nuôi dạy và “lớn lên” cùng con.

* Tên nhân vật trong bài đã được thay đổi.

Theo BS. Phạm Ngọc Thanh (NLD)