Xử trí khi bé bị say nắng

Say nắng, say nóng là phản ứng của cơ thể khi học tập, luyện tập thể lực hay làm việc trong môi trường nóng bức, nhiệt độ cao -thường gặp ở trẻ em, người già và những người hoạt động ngoài trời.

Khi bị nắng nóng, cơ thể sẽ có các phản ứng để giảm nhiệt độ cho cơ thể như: Dãn nỡ mạch máu để máu dồn nhiều tới da làm thoát nhiệt ra ngoài. Tuyến mồ hôi hoạt động mạnh, tiết ra nhiều mồ hôi, mồ hôi bay hơi để hạ nhiệt cho cơ thể.

Cơ thể có khả năng điều hoà thân nhiệt ở một giới hạn nhất định để thích ứng với môi trường xung quanh. Khả năng này ở mỗi người khác nhau, người trưởng thành khỏe mạnh có sức chịu đựng tốt nhất, trái lại người cao tuổi và trẻ em sức chịu đựng kém hơn nhiều và dễ gặp nguy hiểm khi nhiễm nắng nóng. Khi sự điều hòa thân nhiệt của cơ thể không thích ứng kịp với sự thay đổi nhiệt độ tăng nhanh và cao của môi trường bên ngoài, cơ thể bị mất quá nhiều nước qua mồ hôi thì có thể gây ra những biến đổi trầm trọng trong cơ thể và có thể dẫn đến tử vong.

Khi bị nhiễm nắng nóng vượt quá sức chịu đựng của cơ thể, bé có thể bị các bệnh như sau:

1. Say nắng, say nóng

Triệu chứng:

- Da nóng, ửng đỏ

- Sốt cao trên 40ºC

- Không có mồ hôi

- Lơ mơ

- Co giật, động kinh

- Shock

Sơ cứu:

Sốt cao có thể đe dọa đến tính mạng của bé, do vậy cần xử trí nhanh như sau:

- Gọi bác sĩ ngay lập tức

- Làm mát cho bé càng nhanh càng tốt. Đưa bé đến chỗ mát. Lau mát cho bé bằng nước mát hoặc nước lạnh và quạt cho bé.

Cần lưu ý là uống hạ sốt như Ibuprofen hoặc acetaminophen cũng không làm bé hạ sốt

- Nếu bé hôn mê, nhúng bé vào nước lạnh có thể cứu sống bé

- Nếu bé còn tỉnh, cho bé uống một ly nước lạnh, uống mỗi 15 phút cho đến khi bé cảm thấy đỡ hơn

- Gọi xe cấp cứu.

2. Mệt lả do nóng

Triệu chứng:

- Da lạnh, nhợt nhạt

- Không sốt (nhiệt độ dưới 37,8°C)

- Ra mồ hôi

- Hoa mắt

- Ngất

- Yếu mệt.

Sơ cứu:

- Gọi bác sĩ ngay lập tức

- Đặt bé nằm ở nơi mát, chân nâng cao

- Cho bé uống một ly nước lạnh mỗi 15 phút cho đến khi bé cảm thấy đỡ hơn

- Sau khi cho bé uống 2-3 ly nước, mang bé đến cơ sở y tế để bác sĩ đánh giá tình trạng mất nước của bé và điều trị bù nước thích hợp.

- Vẫn tiếp tục cho bé uống nước trên đường chở bé đến cơ sở y tế.

3. Chuột rút (vọp bẻ) do nóng

Triệu chứng:

- Chuột rút (vọp bẻ) nặng ở chân, tay và bụng

- Không sốt

Chăm sóc tại nhà

Vọp bẻ do nóng là phản ứng thường gặp nhất khi ở trong môi trường quá nóng bức. Tình trạng này không nguy hiểm nên có thể chăm sóc tại nhà, không cần đưa bé đến cơ sở y tế.

Cho bé uống một ly nước lạnh mỗi 15 phút cho đến khi bé cảm thấy đỡ hơn

Có thể cho bé ăn thức ăn có chứa muối như khoai tây chiên, bánh qui.

Phòng ngừa các bệnh do nóng

Khi cần phải cho bé tập luyện ngoài trời nắng thì trước đó vài ngày nên có thời gian cho bé ra nắng để cơ thể bé quen dần với tác động của nắng nóng

Cho bé uống thêm nhiều nước khi bé học và luyện tập trong môi trường nóng bức

Cho bé mặc quần áo nhẹ, màu sáng, đội nón rộng vành sẽ giúp bé bớt nóng

Tránh cho bé tập luyện quá sức ở ngoài trời nắng. Nếu bé cảm thấy khó chịu, cho bé ngừng ngay việc tập luyện và vào chỗ có bóng mát nghỉ ngơi

Nếu bé phải thường xuyên tập luyện, học tập ngoài nắng thì nên cho bé giải lao sau một khoảng thời gian, cho bé vào chỗ có bóng mát nghỉ ngơi và uống nước. 

Không được để trẻ nhỏ một mình trong xe hơi trong thời tiết nóng bức vì bé có thể bị say nắng nhanh khi tự ý mở cửa xe ra ngoài.

BS Nguyên Hoa (BV Nhi Đồng I)