Các câu hỏi về bệnh thận ở bé

Một phụ huynh hỏi: 'Con gái tôi mới 7 tháng tuổi. Trước đến giờ, cháu dùng sữa Nestle (nhãn NAN 2 trong vòng 5 tháng) và dùng thức ăn dinh dưỡng nhãn HEINZ (của Úc) liên tục trong 3 tháng. Được biết sản phẩm của HEINZ có nhiễm Melamine (đã được phát hiện tại Hồng Kông) nên vợ chồng tôi rất lo lắng. Xin bác sĩ vui lòng tư vấn giúp chúng tôi là có cần cho cháu đi xét nghiệm hay không? Nếu cần thì xét nghiệm tại đâu?'

ThS BS Huỳnh Thoại Loan (Trưởng Khoa Thận – Nội tiết, BV Nhi Đồng 1) trả lời:

Mọi thông tin về độc tính của melamine đã có bài đăng trên trang web của bệnh viện (http://nhidong.org.vn/Default.aspx?sid=7&nid=1579). Nếu bé có dùng các sản phẩm đã công bố có melamine, anh chị nên đưa cháu đến các cơ sở y tế để kiểm tra.

Việc tầm soát rất đơn giản bằng hai xét nghiêm: tổng phân tích nước tiểu và siêu âm bụng. Nếu hai xét nghiệm này có bất thường, bé sẽ được khám chuyên khoa thận tại các bệnh viện nhi để khám và thăm dò kỹ hơn.

'Bé trai nhà tôi được 21 tháng 10 ngày tuổi (12,9kg, cao 85 cm). Tôi phải làm gì khi kết quả siêu âm của bé là thận (T) ứ nước độ I nghi hẹp đoạn nối?

Có phải mới độ I và bé còn quá nhỏ nên  đợi khoảng 5 hay 6 tháng nữa đi khám chuyên khoa thận niệu của BV nhi đồng và siêu âm lại nếu đoạn nối không tự giãn hoặc bị nặng cỡ độ III hay độ IV gì thì mới phải mổ không? Xin bác sĩ giải thích giúp để điều trị đúng và kịp thời cho cháu. Và nếu phải mổ thận như thế thì có nguy hiểm (có biến chứng) gì không, xác xuất thành công là bao nhiêu? Bệnh này có cần phải kiêng gì, nên ăn gì ko? Có cần phải ăn nhạt hay uống nước râu ngô, nước đậu mỗi ngày?'

Thận ứ nước là một bất thường bẩm sinh hệ tiết niệu khá thường gặp ở bé. Chúng tôi muốn bàn đến hai vấn đề, về chẩn đoán và điều trị.

Về chẩn đoán:

Siêu âm là một xét nghiệm ít xâm lấn và khá tốt cho chẩn đoán thận ứ nước. Với kết quả của cháu, chỉ là thận ứ nước độ I: là độ nhẹ nhất trong bệnh lý này.

Về diễn tiến của bệnh, trong các trường hợp nhẹ, có đến 80% sẽ tự khỏi mà không cần can thiệp phẫu thuật. Anh chị nên cho cháu đi siêu âm kiểm tra mỗi 3 tháng/lần là được.

Điều quan trọng là đối với các trường hợp thận ứ nước, các bé dễ bị nhiễm trùng tiểu và cần điều trị ngay. Vì vậy, trong trường hợp cháu bé có các đợt sốt không rõ nguyên nhân, bé nên được kiểm tra nước tiểu để loại trừ nhiễm trùng tiểu.

Về điều trị:

Đối với thận ứ nước độ I, hiện nay y khoa thống nhất không can thiệp phẫu thuật hay uống thuốc gì, chỉ cần theo dõi diễn tiến, và đặc biệt là kịp thời phát hiện khi có nhiễm trùng tiểu xảy ra.

Cháu không cần có một chế độ ăn uống gì đặc biệt trong trường hợp này.

'Con trai tôi được 15 tháng, cháu uống nước rất nhiều (khoảng 2 lít/ngày), uống 3 bình sữa 200ml và 2 bình vào ban đêm, ăn 3 bát cháo đặc. Tôi nêm cháo không mặn và cho thêm trái cây. Xin hỏi, tôi cho cháu ăn uống như vậy có quá nhiều không? Cháu đi tiểu rất nhiều (khoảng 30 phút một lần), có phải là do thận cháu không được khỏe?'

Việc bài tiết nước tiểu liên quan chặt chẽ đến lượng nước uống vào và chức năng của thận. Với lượng nước cháu uống theo mô tả, tôi nghĩ là cháu sẽ đi tiểu rất nhiểu, đó là tất yếu.

Nếu hình thức nước tiểu của cháu bình thường (vàng trong, không hôi thối) và cách thức cháu đi tiểu bình thường (không đau, không gắt buốt, không rặn) thì chúng tôi nghĩ không cần làm thêm xét nghiêm hay phải thăm khám cho cháu.

'Tôi thường cho con trai tôi tè vào một cái chai thuỷ tinh, chỉ đổ 1-2 lần/ngày vì chai to. Sau một thời gian, tôi thấy xung quanh chai có cặn màu trắng đục. Vậy, xin hỏi liệu con tôi có bệnh gì liên quan tới thận không?

Về hiện tượng cặn lắng trong chai nước tiểu, có thể do nhiều nguyên nhân, trong đó có lý do lành tính liên quan đến chế độ ăn có nhiều đạm. Nếu để biết rõ thành phần trong nước tiểu, chị nên cho cháu đi thử tổng phân tích nước tiểu, là một xét nghiệm đơn giản, rẻ tiền và có thể thực hiện ở hầu hết các cơ sơ y tế.

Website BV Nhi Đồng 1