Không rung lắc với bé dưới 2 tuổi

Nếu bạn đang có thói quen tung lắc, xốc bé khi chơi đùa thì hãy dừng lại ngay, vì điều này rất nguy hiểm cho não, có thể để lại những di chứng nặng nề, thậm chí tử vong... do hội chứng bé bị lắc (Shaken Baby Syndrome - SBS).

Tổn thương não

Theo bác sĩ Nguyễn Văn Phúc (Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Xanh Pôn, Hà Nội), đa số hội chứng rung lắc gặp ở bé dưới 2 tuổi, trong đó, xảy ra cao nhất ở bé nhũ nhi (0-6 tháng tuổi).

Ở giai đoạn này, kích thước đầu và trọng lượng chiếm khoảng 1-4 so với toàn cơ thể. Có những khoảng trống giữa não và xương sọ cho phép não tiếp tục lớn. Não của bé khá mềm với màng não mỏng. Khối cơ cổ yếu không đủ sức nâng đỡ đầu.

Khi bị rung lắc, xương sọ mềm và dẻo của bé không chịu được những lực này, sẽ chuyển lực tới não. Khi não không có sự di chuyển đồng bộ và gây ra sự va đập trở lại tới xương sọ, làm dập não, tăng áp lực, phù và chảy máu trong não. Các tĩnh mạch lớn dọc theo phía ngoài não cũng mỏng và dễ rách, gây chảy máu, máu tụ dưới màng cứng, ngoài màng cứng, dưới màng nhện, tăng áp lực nội sọ.

Tổn thương có thể là vĩnh viễn

Hậu quả có thể còn nặng hơn nếu đầu bé va cham mạnh vào một bề mặt nào đó như tường, sàn nhà hay giường. Khi đó, bé bị dừng lại đột ngột, hậu quả là não sẽ bị xoắn vặn trong hộp sọ dẫn đến tình trạng các mạch máu và thần kinh của não bị vỡ, các mô não bị xé ra gây xuất huyết não, phù não, tăng áp lực nội sọ.

Các nghiên cứu cho thấy, những tổn thương có thể xảy ra chỉ với 5 giây rung lắc. Rung lắc mạnh có thể gây ra những tổn thương não vĩnh viễn. Trường hợp rất nặng có thể dẫn đến tử vong.

Nguyên nhân từ sự vô tình

Nguyên nhân, đôi khi chính do cha mẹ vô tình sử dụng khi chăm sóc và chơi đùa với con. Không kìm nén được cơn tức giận khi bé khóc, nhiều cha mẹ mất tự chủ hoặc có thói quen sốc bé lên cao và lắc dữ dội.

Người bố có khuynh hướng biểu hiện sự yêu thương con bằng cách lắc bé (hoặc tung lên rồi bắt lấy) hay trò chơi để bé lên chân rồi lắc. Việc ru cho bé ngủ bằng cách lắc lắc, đu đưa trên tay cũng có thể nguy hiểm.

Khó phát hiện

Vì triệu chứng của bệnh thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với một số tình trạng khác như nhiễm siêu vi, rối loạn tiêu hóa... nên khó phát hiện, nhất là những trường hợp nhẹ, thường bị bỏ qua.

Bé thường có các biểu hiện sau: Quấy khóc nhiều, bỏ ăn (bỏ bú), nôn, ngủ lịm, gương mặt không cảm xúc, không chịu cười đùa, trương lực cơ kém (cơ nhẽo), da xanh tái, nhìn thấy rõ nhất vùng trán. Ở thể nhẹ này, ít cha mẹ nào nghĩ rằng con mình bệnh mà đưa đến bác sĩ khám. Vì không biết nên càng rung lắc khiến bé tổn thương nặng hơn.

Nặng hơn là khó thở, ngừng thở hoặc co giật. Những dấu hiệu cho thấy chấn thương cổ, sưng nề, cứng cổ, nghẹo về một bên, khó quay. Do đó, khi thấy bé có dấu hiệu này và có kèm theo tình trạng hay lắc bé, bạn hãy nghĩ đến ngay đến hội chứng trên. Hãy đưa đến bác sĩ thăm khám và tư vấn thích hợp.

Cách phòng

Để phòng ngừa những nguy hiểm do hội chứng này, Bác sĩ Lê Thanh Hải (Phó Giám đốc BV Nhi Trung ương) khuyến cáo, tuyệt đối không được đung đưa mạnh với bé, đặc biệt là bé từ 0-6 tháng. Bởi những tổn thương không chỉ xảy ra trong thời điểm hiện tại mà có thể ảnh hưởng về lâu dài.

Cha mẹ cũng không nên có những động tác làm thay đổi từ thế cho con đột ngột như: bé đang nằm được bế thốc dậy, nhấc bổng bé lên cao, xốc nách nhấc bé lên cao rồi hạ xuống. Đặc biệt, khi bé quấy khóc hoặc làm một việc gì đó không vừa lòng, người lớn không nên tát, đánh vào đầu bé.

Khi di chuyển bé, hãy giữ cổ của bé ở tư thế tương đối cố định. Không ôm giữ bé khi cãi cọ. Khi bé khóc kéo dài không dỗ được cần phải kiểm tra kỹ nguyên nhân, không nên bỏ qua chi tiết này.

Theo Bác Sĩ Gia Đình