Phân loại và điều trị táo bón cho bé

Ở bé, táo bón là bệnh ít gặp hơn so với tiêu chảy nhưng cũng gây ra không ít khó khăn cho cha mẹ khi nuôi con. Táo bón được đặc trưng bởi khoảng cách giữa hai lần đi tiêu quá lâu. Phân thường rắn, khó khăn khi 'đi'.

Chẩn đoán
 
Bé bị táo bón khi có các dấu hiệu sau:

- Khoảng cách giữa 2 lần đi tiêu dài (hơn 3 ngày).

- Phân rắn, nhỏ như phân dê hoặc quá to.

- Bé đi tiêu khó khăn, không tự "đi" được, đau, són phân, kêu khóc và rất sợ đi tiêu. 

Nên cho bé ăn nhiều quả tươi để tránh 'táo'.

Phân loại táo bón

- Theo diễn biến: táo bón cấp tính (táo bón vài ngày / vài tuần) và táo bón mạn tính (kéo dài vài tháng).

- Theo cơ chế bệnh sinh: táo bón do rối loạn cơ năng (giảm nhu động ruột...) và táo bón do nguyên nhân thực thể (u đại tràng, giãn đại tràng bẩm sinh...).

- Theo nguyên nhân: táo bón do rối loạn cơ năng; táo bón do nguyên nhân thần kinh; táo bón do nguyên nhân thực thể gây tắc nghẽn ruột; táo bón do nguyên nhân nội tiết - chuyển hóa.

Điều trị

Để điều trị táo bón, trước hết cần điều chỉnh chế độ ăn uống. Chế độ ăn uống là cực kỳ quan trọng đối với điều trị bệnh táo bón ở bé. Cần cho bé ăn nhiều rau quả, ngũ cốc (20-30g/24 giờ), uống nhiều nước. Có thể cho bé ăn các loại đồ ăn nhuận tràng như chuối, đu đủ, khoai lang... Nếu mẹ cho con bú bị táo bón thì cần điều trị táo bón cho cả mẹ.

Trường hợp táo bón cấp tính cần dùng các thuốc sau (nhưng không dùng kéo dài):

Bé nhũ nhi: Dùng microlax béré (sorbitol 70%) 1 ống bơm vào hậu môn 1 lần/ngày; lauryl sulfoacitat natri, citratnatri dùng 1 týp bơm hậu môn 1 lần/ngày. Tránh dùng thuốc ở những trường hợp có tắc mật.

Bé lớn: Dùng micolax 1 ống bơm hậu môn 1 lần/ngày (gấp 2 lần liều lượng microlax béré).

Có thể dùng các thuốc làm mềm phân (thuốc nhuận tràng) như:

- Docusate sodique (norgalax, nesoboldolaxin) dùng trong vài ngày hoặc vài tuần.

- Lactulose dung dịch uống 10% (dufalac).

- Dầu paraphin (tránh dùng cho bé dưới 1 tuổi) vì nguy cơ bị sặc và dẫn đến tử vong. Khi uống có thể để tủ lạnh ngăn mát hoặc hòa với nước cam.

- Sulfat magiê (uống vào buổi sáng).

- Sorbitol 5g (1 gói/ngày) uống hàng ngày vào buổi sáng.

Khi phải thụt hậu môn cho bé: Dùng nước ấm pha glycerin.

- Bé dưới 1 tuổi thì pha 30-100ml.

- Bé lớn hơn 1 tuổi thì pha 100-250ml.

Điều trị nứt hậu môn: Nếu bé đi tiêu ra máu tươi, có vết nứt hậu môn thì cần rửa sạch hậu môn sau khi bé đi tiêu. Sau đó, bôi dung dịch nitrat bạc hoăc xanh methylen 2lần/ngày.

BS. Trần Tất Đạt (Sức Khỏe & Đời Sống)