Tự thuê phun thuốc diệt muỗi: Lợi bất cập hại

Hiện nay, bệnh sốt xuất huyết bắt đầu vào mùa với số ca mắc bắt đầu tăng mạnh, nhiều hộ dân ở Hà Nội đã không tham khảo ý kiến từ cơ quan y tế mà tự ý mua các thiết bị hoặc thuê người đến phun hóa chất diệt muỗi tại nhà. Tuy nhiên, đây là biện pháp lợi bất cập hại.

Tự rước muỗi vào nhà

Chị Nguyễn Thu Minh (ở đường Kim Ngưu, phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) kể lại, hôm đó là chủ nhật, đang dọn dẹp dưới nhà có 2 người tự xưng là cán bộ của công ty chuyên về diệt côn trùng, đang có chiến dịch phòng ngừa các bệnh mùa hè, nên công ty xuống vận động các hộ dân ở những địa bàn trọng điểm về bệnh sốt xuất huyết phun thuốc diệt muỗi phòng ngừa sốt xuất huyết (SXH). Mừng quýnh, vì mấy ngày đó, thời tiết thay đổi, nhà chị Minh, muỗi bay vo ve đầy nhà, đó là chưa kể ruồi, nhặng, vừa mang mâm cơm lên chưa kịp ăn đã sà vào trước. Nghe lời quảng cáo lọt tai, chị Minh chấp nhận bỏ ra số tiền 620.000 đồng để thuê luôn đơn vị này diệt muỗi, côn trùng, phòng chống SXH.

Ảnh minh họa.

Cùng thời điểm này, tại thị trường Hà Nội có nhiều nơi quảng cáo và bày bán rất nhiều sản phẩm có tác dụng diệt muỗi. Trao đổi về điều này, TS Nguyễn Công Tảo (Trưởng khoa Xử lý dịch bệnh Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng, Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội) khẳng định: Hiện chưa có loại máy diệt muỗi chuyên dụng nào, còn các loại máy mà người kinh doanh quảng cáo thực chất chỉ có thể giúp đuổi muỗi, cản muỗi, dụ (thu hút) muỗi về một phía… chứ không thể giúp diệt muỗi gây SXH. Đấy là chưa kể việc sử dụng các máy móc này có thể tác động không tốt đến sức khỏe, hệ thần kinh người, nhất là đối với các bé, phụ nữ có thai.

Còn anh Triệu Đình Phúc (ở xóm Chùa, xã Tân Triều, Thanh Trì, Hà Nội) cho biết, xã anh vào cao điểm mùa hè đều có người mắc SXH nên anh rất lo lắng. Kiểm tra thông tin trên mạng thấy một đơn vị quảng cáo chuyên diệt muỗi, côn trùng gây bệnh, kể cả muỗi vằn gây SXH rất hoành tráng, anh đã thuê đơn vị này đến nhà phun hóa chất diệt muỗi với số tiền là 4.000 đồng/m2. Mấy ngày đầu sau khi phun cũng thấy giảm nhưng 4-5 ngày sau muỗi lại nhiều như cũ.

Nghi ngờ về tính hiệu quả của loại thuốc diệt muỗi mà công ty nọ phun tại nhà mình, anh Phúc cầm vỏ lọ hóa chất diệt muỗi đã phun nhờ một người bạn có chuyên môn về lĩnh vực này xem hộ thì được biết, trong thành phần hóa chất ghi trên bình thuốc diệt muỗi đó có 2 chất là shipyrethroids và carbamate, đây là 2 chất có thể gây suy hô hấp, làm tăng nhịp tim, nếu bị ảnh hưởng kéo dài có thể gây ung thư. Người này khẳng định, nếu chỉ phun trong phạm vi gia đình sẽ không bao giờ đạt hiệu quả, vì muỗi gây bệnh từ các khu vực xung quanh sẽ lại bay tràn vào.

Phun hóa chất cần có ý kiến từ cơ quan y tế

Với các trường hợp chủ động thuê dịch vụ phun thuốc hóa chất diệt muỗi tại nhà, TS. Nguyễn Công Tảo nhấn mạnh, hành động này là tuyệt đối không được làm bởi nó không những không đem lại hiệu quả mà còn gây rất nhiều tác hại ngược. Chẳng hạn như ở Huế, TP Hồ Chí Minh đã từng xảy ra nhiều vụ tự ý thuê dịch vụ đến phun hóa chất diệt muỗi tại nhà, sau đó người trong nhà bị chảy máu mũi, miệng, khó thở do kích ứng đường hô hấp, thậm chí có thể gây tử vong.

Hiện tại, theo quy định chỉ có duy nhất TTYTDP tỉnh/ thành phố được tiến hành phun hóa chất trên diện rộng, các TTYT quận/ huyện chỉ được phun tại ổ dịch trên địa bàn khi xuất hiện ổ dịch (hoàn toàn miễn phí), còn các đơn vị tư nhân khác không được phép thực hiện loại hình này để thu tiền. Nếu người dân phát hiện có đơn vị, cá nhân nào giả danh TTYTDP thành phố đến phun hóa chất diệt muỗi SXH để thu tiền thì cần báo ngay đến chính quyền địa phương, TTYTDP thành phố hoặc cơ quan công an để xử lý nghiêm.

Hiện tại, ở nước ta có 4 loại thuốc hóa chất diệt muỗi được Bộ Y tế cấp phép, việc pha và phun hóa chất diệt muỗi phải được thực hiện cực kỳ nghiêm ngặt theo quy trình hướng dẫn của Bộ Y tế. Do đó, nếu quản lý không chặt việc tự ý phun hóa chất diệt muỗi, để các đơn vị không có thẩm quyền, chuyên môn tự ý cung cấp dịch vụ này đến nhân dân sẽ là mối nguy hiểm lớn, làm tăng nguy cơ muỗi kháng thuốc. Khi đó, nếu dịch SXH xảy ra thì hậu quả rất khó lường.