Các vấn đề về siêu âm

Siêu âm có thể được tiến hành vào nhiều thời điểm khác nhau trong thai kỳ. Tần suất siêu âm thường phụ thuộc vào sự tư vấn trực tiếp của bác sĩ với người mẹ.

Lần siêu âm đầu tiên

Lần siêu âm đầu tiên thường được tiến hành vào tuần 6-11 của thai kỳ. Giai đoạn này, siêu âm giúp phát hiện vị trí của thai, có thể nhận biết tim thai nhưng vẫn chưa xác định được giới tính.

3 mốc siêu âm quan trọng trong thai kỳ

Tiến sĩ Lê Anh Tuấn (Phó Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung Ương) cho biết, trong 9 tháng 10 ngày mang thai, nếu không có gì bất thường, thai phụ chỉ cần siêu âm 3 lần là đủ để biết bé có khỏe hay có dị tật gì không. Trường hợp đủ ngày sinh nhưng thai phụ vẫn không có dấu hiệu chuyển dạ, có thể siêu âm thêm lần thứ 4, thứ 5 để đánh giá quá trình chuyển dạ, khối lượng nước ối...

12–14 tuần: Thời điểm này, bác sĩ sẽ xác định tuổi thai chính xác nhất. Bác sĩ cũng có thể cho bạn biết tim thai như thế nào, thai đơn hay đôi và thai có phát triển bình thường hay không.

Ngoài ra, bác sĩ có thể đo khoảng sáng sau gáy nhằm dự đoán một số bất thường nhiễm sắc thể (những bất thường này có thể là nguyên nhân gây bệnh Down, dị dạng tim, chi, thoát vị cơ hoành…).

21–24 tuần: Đây là giai đoạn quan trọng nhất để bác sĩ dựa vào đó chuẩn đoán và theo dõi tình trạng mang thai của bạn. Bác sĩ sẽ kiểm tra chiều dài tứ chi, đường kính sọ não, xác định sự hiện diện của các cơ quan khác (tim, phổi, dạ dày…).

Ngoài ra, bác sĩ có thể phát hiện hầu hết các bất thường về hình thái của thai nhi như sứt môi, hở hàm ếch, dị dạng ở các cơ quan nội tạng. Thời gian này đặc biệt quan trọng còn bởi vì những đình chỉ thai nghén chỉ có thể được thực hiện trước tuần thứ 28.

30–32 tuần: Lần siêu âm này, bác sĩ sẽ phát hiện thêm những bất thường xuất hiện muộn (bất thường ở động mạch, tim và một vùng cấu trúc não). Bác sĩ cũng xác định cụ thể hơn ngày dự sinh của bạn và tình trạng nước ối (nhiều hay ít, có đục hay không).

Ngoài ra, siêu âm vào thời gian này cũng giúp nhận biết tình trạng phát triển chậm trong tử cung – là một trong những nguyên nhân chính gây suy thai và ngạt sau sinh.

Siêu âm qua ngã âm đạo được thực hiện bằng cách đưa đầu dò siêu âm vào âm đạo của sản phụ. Phương pháp này giúp xác định thai ngoài tử cung sớm và chính xác hơn so với siêu âm qua ngã bụng. Tuy nhiên, trước khi thực hiện, bạn có thể trao đổi với bác sĩ xem kỹ thuật này có phù hợp với bạn hay không.

Bạn cũng nên lưu ý rằng, không phải lúc nào siêu âm cũng phát hiện ra các dị tật thai nhi. Có những trường hợp, đến khi bé chào đời bác sĩ mới phát hiện ra dị tật của bé.

Lưu ý siêu âm 3 chiều

Thông thường, siêu âm 2 chiều (hay còn gọi là siêu âm 2D, siêu âm đen trắng) dùng để đo chiều dài, đường kính, những đường cắt của bào thai để so sánh với những kích thước bình thường.

Còn siêu âm 3 chiều (siêu âm 3D, siêu âm màu) cho hình ảnh bào thai với kích thước thật, lớn hay nhỏ phụ thuộc vào tuổi thai. Nhiều người cho rằng siêu âm 3D rõ ràng hơn, dễ nhìn hơn… nên tốt hơn siêu âm 2D. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, siêu âm 3D chỉ thường dùng trong các trường hợp phát hiện dị tật thai nhi, chứ không đưa ra những chỉ số về kích thước, trọng lượng, tuổi thai nhi chính xác bằng siêu âm 2D.

Lưu ý siêu âm 4 chiều

Phương pháp siêu âm 4 chiều thực chất cũng chỉ là siêu âm 3 chiều và hình ảnh động. Việc siêu âm giới tính hay lưu hình ảnh thai nhi vào VCD có thể khiến bà mẹ phải nằm lâu trong quá trình siêu âm, điều đó có nghĩa là tia bức xạ có thể nhiều đến mức gây hại cho cả mẹ và con.

Mục đích chính của siêu âm

Xác đinh giới tính thai nhi: Thời điểm xác định tương đối chính xác nhất giới tính của thai nhi là từ tuần thứ 14 trở đi. Trong 3 tháng đầu, dương vật của các bé trai sẽ hình thành. Tuy nhiên, vì thai còn nhỏ nên việc phân biệt dương vật và âm vật sẽ rất khó. Việc phân biệt rõ ràng giới tính của thai nhi chỉ có thể được thực hiện khi thai đã lớn hơn.

Nếu bác sĩ kết luận con bạn là con trai thì tỷ lệ sẽ chính xác hơn là kết luận về con gái. Trong nhiều trường hợp, khi thai nhi đã được 28 tuần mà tinh hoàn vẫn chưa di chuyển xuống bìu thì bác sĩ sẽ dễ nhầm con trai với con gái.

Xác định tuổi thai qua siêu âm: Qua kích thước và hình dạng của thai nhi, bác sĩ có thể tính toán được tuổi thai dựa vào một bảng đối chiếu. Tuy nhiên, việc xác định này vẫn có sai số, do bảng đối chiếu chỉ cho biết thai tương ứng với các thai bình thường ở độ tuổi bao nhiêu.

Vì vậy, tốt nhất bạn nên nhớ được ngày đầu tiên của lần hành kinh cuối và xác định tuổi thai bắt đầu từ ngày này.

Xác định tình trạng sức khỏe của thai nhi: Siêu âm không cho bạn biết được tình trạng con bạn khỏe hay yếu.

Dựa vào siêu âm, bác sĩ cho bạn biết các chỉ số về kích thước, đường kính lưỡng đỉnh, chiều dài xương đùi… của thai nhi. Qua đó có thể khẳng định rằng, tại thời điểm siêu âm, tỷ lệ cơ thể thai nhi có cân đối và tương xứng với tuổi thai hay không, đồng thời thai nhi có tiềm ẩn một căn bệnh nào không.